Ticaret ortağımız Rusya’daki devalüasyon bizi de etkileyecek!

Rus Rublesi bugün 76 ile dolara karşı gelmiş geçmiş en düşük seviyesini gördü. Borsa’da ikinci gün %10’in üzerinde çöküş görülen Rusya’daki ekonomik zorlukların bölgesel ülkeler üzerinde azımsanmayacak bir etkiye sahip olduğunu söylemeliyiz. Ülkeden sermaye çıkışının hızlanması, sürekli düşen petrol fiyatları ve bölgesel sorunlar bir arada düşünüldüğünde Rusya’nın kısa vadede toparlanmasının ve büyümesinin zor gözüktüğü aşikârdır. Kısa vadede Rus yatırımcılarının ülkemize kayma olasılığı, Türkiye için bir avantaj gibi gözükse de, durumun olumsuz yönleri daha ağır basmaktadır. Zira uzun vadeli bir ticaret ortağımız olan Rusya’nın büyüyememesi bu ülke ile olan ticaretimize ağır darbe vuracak ve bölgesel gerginliklerin atma riskiyle karşı karşıya kalınacaktır.

Rusya’ya ticari mal satan ülkelerin para birimi değer kaybediyor

Son dönemde Ukrayna ağırlıklı olarak yaşanan gerginlik aslında uzun zamandır bölge ülkelerini zorluyor. Ruble’nin hızlı düşüşü, Rusya ile yüksek miktarlarda ticaret yapan çevre ülkelerinin ekonomilerini olumsuz etkiliyor. Rusya’da yerel talepte olan çöküş, Rusya ile ticari ilişkileri çok ileri olan eski Sovyet ülkelerindeki üreticileri de ciddi olarak etkiliyor. Ruble son dönemde hızla o kadar çok değer kaybetti ki, Rusya’daki tüketicilerin alım gücü de dramatik bir değişikliğe uğradı. Ermenistan gibi küçük ve ticari anlamda Rusya dışında bir ticari ortağı olmayan bazı ülkeler için Rusya’ya mal satmak hızla zorlaşırken kendi para birimleri de hızla değer kaybediyor.

Eski Sovyet cumhuriyetleri ve Orta Asya Türki cumhuriyetleri de risk altında

En fazla etkiyi gören ülke ise Ukrayna oluyor. Zira para birimi %85 oranında değer kaybeden bu ülke, Rusya ile yaşadığı sorunlar dışında, yüksek faiz ve Rusya yanlısı ayrılıkçılar ile de boğuşuyor. Ukrayna’nın yanı sıra vatandaşlarının çalışılacak ülke olarak Rusya’yı tercih ettiği Gürcistan, büyük bir petrol üreticisi olan ve Rusya’nın en büyük ticaret ortaklarından biri olan Kazakistan da durumdan etkilenen ve para biriminin değer kaybına uğradığı ülkeler arasında. Moldova, Tacikistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Belarus da benzer sebepler nedeniyle durumdan kötü etkilenen eski Sovyet cumhuriyetleri arasında yer alıyor.

Azerbaycan ve Türkmenistan şimdilik istisna

Önemli bir gaz ihracatçısı olan Türkmenistan yeterli rezerve sahip olmasıyla, bölgenin en güçlü ülkesi olan Azerbaycan da Manat’ı dengede tutmasını sağlayan büyük bir ekonomik dengeleme fonuna sahip olmasıyla Rusya’nın mevcut durumundan görece olarak daha az etkilenen ülkeler olarak öne çıkıyor.

Tüm bu gelişmelerin ardından akıllarda yer eden gerçekse son dönemdeki kur savaşlarının yavaş yavaş bölgesel politikaları da kapsar hale gelmesidir. Eskiden bir devletin parçaları olan bu eski Sovyet ülkelerini bile birbirine pasif bir kur savaşı açmak zorunda bırakan düşük büyüme eğilimi, dünya ülkelerini gittikçe daha çok birbirine düşürecek gibi görünüyor.

Petrolde kısa vadede ne olacak?

Birliğe üye olmayan Rusya ve Venezüela gibi ülkeler OPEC’ten bir acil durum toplantısı beliyor. Fakat Suudi Arabistan önderliğindeki Ortadoğu ülkeleri şimdilik konuya karşı kayıtsız. Zira bu ülkeler üretimi kesmektense pazar paylarını koruma odaklı bir politika izliyorlar. Teoride düşük fiyatların talebi artırması gerektiği düşünülse de çoğu analist, düşüşün ciddi yapısal sorunlardan kaynaklandığı konusunda hemfikir. Talebin zayıflaması, ülkelerin ciddi bütçe açıkları gibi faktörler ile beraber petrolün kısa vadede toparlanması mümkün görünmüyor.

InvestAZ Fon Yöneticisi Batur Asmazoğlu

EKONOMİ AJANDASI