Küresel krizle derinleşen gelir adaletsizliği 2015 yılında her platformda en çok konuşulan problemlerin başında geldi. 2008’de patlak veren finansal kriz pek çok şirketin batmasını ve gelişmiş ekonomilerde bile çift haneleri aşan işsizliği beraberinde getirirken bu problemin artık siyasetçiler ve patronlar düzeyinde tartışılır olması da önemli gelişmelerin başında yer aldı. Türkiye’nin kasım ayında ev sahipliği yaptığı G20 Zirvesi’ne Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iş dünyasına yönelik “Biraz daha az kazanın ve kazandıklarınızı paylaşın” açıklaması Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ali Koç’un “Zenginlik eşit paylaşılmıyor” sözleri damgasını vurmuştu. Mayıs ayında otomotiv sektörünün üretimini etkileyen işçi hareketleri de ücretlerde iyileştirmeyle sonlandırılmıştı. Son olarak da seçimlerde asgari ücret vaatleri en popüler konu olurken, seçimin galibi AK Parti kendi sözü olan 1.300 TL’lik asgari ücret vaadini önceki gün itibarıyla hayata geçirmiş oldu. Tartışmaların rakamlar cephesine yansıması ise hayli çarpıcı. OECD verilerine göre son 30 yılda en zengin ile en fakir arasındaki gelir farkı 7’den tam 10 kata çıktı ki bu oran Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde çok daha fazla. En zengin ile en fakir arasındaki gelir farkı Türkiye’de maalesef 15.2 kat gibi yüksek bir oranda. Örneğin Danimarka’da bu oran 5.2. Ancak dünyanın en gelişmiş ülkelerinin başındaki kapitalizmin beşiği kabul edilen ABD’de de bu oran 18.8 kat. İşte terör olayları ve diğer siyasi gelişmeleri bir kenara bırakırsak Avrupa’da bile krizin sokakta derinleştiği 2015 yılı bu nedenlerle yoksulluk tartışmalarının damgasını vurduğu bir yıl oldu. Ve geriye gelir piramidinin en altındakilere 2016’ya umutla bakmak kaldı. Çünkü birçok ülke yoksulluğun sokağa yansımalarını azaltmak için yardım programları hazırlıyor.

ERDOĞAN NE DEMİŞTİ:

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, G20 zirvesinde yerli yabancı işadamlarına seslenerek “İşverenlere tavsiyem biraz az kazanın ve kazandıklarınızı özellikle dar gelirli olan insanlarla paylaşın. Bunu bir defa başarmamız lazım. Neden? Fakiri tahrik etmeyelim ve paylaşımcı anlayışı hayatımıza egemen kılalım. Ölüp gidiyoruz. Paralar beraberimizde gelmiyor” diye konuşmuştu.

ALİ KOÇ

“Mevcut yapının sürdürülemez olduğunu kabullenerek kapitalizmi yeniden düşünmemiz gerekiyor. Artık yeni bir bakış açısı geliştirmemiz gerek. Kendi irademizle gerçekleştirmezsek, bir noktada bu değişikliğe zorlanacağımıza inanıyorum. Ekonomik büyümenin tek başına fayda getirmediği artık kabul görmüş bir olgu.”

BILL GATES

“Yüksek seviyede eşitsizlik ekonomik teşvikleri bozuyor, demokrasileri güçlülerin çıkarlarına yönlendiriyor ve herkesin eşit yaratıldığı idealine zarar veriyor. Kapitalizm daha fazla eşitlik için kendi kendini düzeltemez. Büyük servetlerin az sayıda elde toplanması kontrol edilemezse kar topu etkisi yaratır.”

EN ZENGİN VE EN YOKSUL YÜZDE 10 ARASINDAKİ UÇURUMDA DÖRDÜNCÜYÜZ

Yüzde 20’lik dilimde fark 7.4 kata geriledi

Yukarıdaki tablo son asgari ücret zammı ile bir parça iyileşecek ve bunu önümüzdeki yıllarda açıklanacak verilerde de göreceğiz. Ancak OECD verilerine göre Türkiye fakirlik sınırı altında geliri olan çalışan oranında ikinci sırada yer alıyor. İlk sırayı Meksika alırken Türkiye’yi 2015’i krizlerle geçiren Yunanistan izliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son verilerine göre gelir dağılımında az da olsa bir iyileşme oldu. Buna göre toplumun en zengin yüzde 20’sinin gelirinin en yoksul yüzde 20’sinin gelirine oranı 7.7’den 7.4’e geriledi.