İş kazalarının önlenmesinde hayat kurtaran araç: dudak okuma

 Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bir kişinin 90 desibellik gürültü yaratan bir ortamda en çok 1 saat çalışması gerekiyor. ‘’İşyerindeki aşırı gürültü’’, bu sürenin üzerinde çalışanlarda işitme kaybına ve iletişimsizliğe yol açıyor; 5 yıl ve daha uzun yıllar boyunca bu gürültüye maruz kalındığında işitmezlik artıyor.

1 yılda 64.3 bin iş kazası, 1.171 ölü

Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Konrot’a göre ‘çalışanlar arasındaki iletişim’; sadece işle ilgili görevlerin yerine getirilmesinde değil işyeri güvenliğinin sağlanmasında da önemli bir etken. İşitmeye dayalı iletişimin yoğun olarak kullanıldığı ortamlarda iletişimsizlik; iş kazalarının da en başlıca sebeplerinden biri. Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2009 yılında çalışan 9.030.202 sigortalı çalışandan 64.316’sı iş kazası geçirmiş, 1.171’i ise hayatını kaybetmiş.

Tersanedeki 2 iş kazasından biri işitme yetersizliğinden

Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda düzenlenen ‘’Engelsiz Kariyer Akademi Buluşmaları’’nda bir konuşma yapan Prof. Dr. Ahmet Konrot; ‘’işitme yetersizliğinin, sadece işitme özürüne bağlı bir durum olmadığının, işitme sisteminde herhangi bir sorunu olmamasına karşın, gürültülü bir ortamda çalışanların işitmeye dayalı iletişimde sorun yaşamasının kaçınılmaz olduğunun’’ altını çizdi; Konrot, ‘’Hollanda’da yapılan bir araştırmaya göre tersanelerde meydana gelen iş kazalarının yüzde 43’ünün arkasında gürültülü ortamda çalışanlar arasındaki işitme yetersizliği yattığına’’ dikkat çekti.

İkaz sinyallerini duyamıyor, sesin yönünü tayin edemiyorlar!

Prof. Dr. Ahmet Konrot; ‘’İşitme kaybı; gürültüye bağlı çalışanlarda oluşan bir meslek hastalığıdır; iş kazalarının sebepleri içinde en önemlisidir’’ dedi; Konrot şunları söyledi:

‘’Gürültü, konuşma ya da bir başka işitsel uyarandan (örneğin, telefon sesi, sesli ikaz vb.) daha baskın olup, bunları maskeleyebilir. Ya da gürültüyü en aza indirgeyerek işitme sisteminde oluşabilecek zararları önlemek üzere kulak tıkacı, kulaklık vb. kullanılması durumunda ise, bazı sesler yine yeterince işitilemez.

İş yerinde kaza riski açısından işitme kayıpları,

–       sesli ikaz sinyallerini ve hareket eden araçların seslerini duyma yetisinde azalmaya;

–       ses kaynağının yönünü saptama yetisinde azalmaya;

–       konuşmaları ayırdetme yetisinde azalmaya yol açmaktadır.

Örneğin, İngiltere ve Finlandiya’da demiryolları çalışanlarının karıştıkları iş kazalarında, gürültü önleyici kulaklık takan ve aynı zamanda işitme kaybı olan işçilerin, hareket halindeki tren sesinin yönünü tayin etmede daha çok zorluklarla karşılaştıkları saptanmış, bunun sonucunda, demiryolu işçilerinin işe alınmalarında işitme eşik düzeylerinin 20dB’den daha iyi olma koşulu getirilmiştir.’’

İş kazalarını önlemede Hollanda örneği

İş kazalarının önlenmesi için işitme yeterliliklerinin izlenmesi ve gürültülü ortam çalışma koşullarının iyileştirilmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Ahmet Konrot; şöyle konuştu: ‘’Örneğin Hollanda’da bu tip iş koşullarında çalışanlara destek hizmet veriliyor. İşyeri hekimi tarafından gözetilen çalışanlar; iletişimin güçlenmesi açısından dudak okuma eğitiminden ve psikolojik danışmanlıktan geçiriliyor. Dudak okuma becerilerinin geliştirilmesinin iş kazalarının önlenmesinde hayat kurtaracak kadar etkili bir araç olarak görmekteyim. A.M. Bell’in çok yıllar öncesinden söylediği ”Konuşma, ‘kulağa hizmet eder’ ama ‘ağzı da hareket ettirir’ sözleri dudak okumanın yararına dikkat çekmektedir.’’