Çalışanından az vergi veren esnaf, otomatik olarak belirlenecek

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun, yanında eleman çalıştıran 4-B’lilerin (esnaf ve sanatkarlar) gelir bildirimlerine yönelik olarak tasarladığı “otomatik bildirim yazılımı”nın yıl sonuna kadar tamamlanacağı kaydedildi. Yanında eleman çalıştıran esnafların, çalıştırdıkları kişilerden daha az gelir beyan edememesine ilişkin hüküm böylece otomatik olarak her beyan döneminde denetlenecek.

Sosyal Güvenlik Kanunu’na göre yanında eleman çalıştıran 4-B’liler (esnaflar) prime esas kazançlarını beyanname ile yılda en az bir kez SGK’ya bildirmek zorunda. Kanunda bu beyannamede belirtilecek alt kazanç sınırının da prime esas kazanç alt sınırından az olamayacağı belirtiliyor. Yanında eleman çalıştıran esnaflar için ise ikinci bir kriter bulunuyor.Buna göre, yanında eleman çalıştıranlar, birden fazla ise en fazla ücreti alan elamanından daha az gelir beyan edemiyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu, bu beyannamelerin toplanabilmesi amacıyla e-devlet üzerinden beyanname alımı uygulamasını yürürlüğe koydu. Esnaflar, hesaplama desteği de veren otomatik beyanlarını e-devlet üzerinden verebiliyor. Ancak SGK bilişim altyapısında, bu beyanların çalışanlar için ödenen sigorta primleriyle çapraz denetimi manuel olarak yapılabiliyordu. SGK’nın hazırladığı bir yazılımın bu yılın sonuna kadar tamamlanacağı ve esnafların çalışanları için verdiği 4-a kapsamı sigortalı beyanı ile kendisinin verdiği gelir beyanını otomatik olarak karşılaştırılmaya başlanacağı kaydedildi. Bu yolla, aylık olarak en fazla ücret alan çalışanından daha düşük bir gelir beyan eden esnaf olursa sistem otomatik olarak sonuç verecek.

Vergi ile ilişkilendirilebilir

Bilgi veren SGK yetkilileri, bunun sadece sigorta primleri açısından değil, gelir beyanları açısından da sonuç doğuracağını kaydettiler. Çalışma Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı arasında ortak denetim protokolünün imzalanmasının ardından her iki kurumun bilgi altyapısındaki bilgilerin kullanılabilir hale geldiği, hatta ortak denetim yapılmasının da mümkün olduğu kaydedildi. Bu şekilde düşük gelir beyan eden esnafların belirlenmesinin olası olduğu, vergi açısından da SGK ile Gelir İdaresi’ne olası farklı bildirimlerin de yakalanabileceği vurgulandı.

Vergi beyannamelerine göre esnaf statüsündeki çoğu iş türünün aylık geliri ortalaması çok düşük görünüyor. 2013 yılı beyannamelerinden vergi sonrası ortalama gelirleri hesabında,  lokantacıların aylık kazançları 304, kürk imalatçılarının 302, tur operatörlerinin 413, deri satıcılarının 430, kuyumcuların 842 TL gelir elde ettiği görülmüştü. Esnafların çoğunun geliri ile ilişkilendirilmeden vergilenmesi anlamına gelen ve kamu tarafından çeşitli işlere yönelik tahmini gelirlerin baz alınarak vergi uygulanması olan“götürü usulde vergileme sistemi”nin 1998 yılında kaldırılmasından bu yana esnaf ve meslek gruplarının çoğunun beyan ettiği gelire ilişkin tartışma sürüyor. Çoğu meslek grubunda uzun süredir asgari ücretin altında veya asgari ücret dolayında gelir beyanı sürüyor.

Dünya