ABD’de imalat sanayi tökezledi

Euler Hermes, Haftalık İhracat Risk Görünümü raporunda Çin ve Avustralya’nın merkez bankalarının para politikalarını, ABD’deki imalat sanayini, İsviçre Frankı ile Euro arasındaki dengeleri ve Danimarka’daki büyümeyi manşetlerine taşıdı. Raporda öne çıkan başlıklar şöyle:

ABD: İmalat sanayi tökezledi Ocak ayı toplantısında faiz oranlarında değişikliğe gitmeyerek yıl ortasına kadar beklemede kalacağını yineledi ancak yıl ortasında faiz artırımına gideceği beklentilerini güçlendirdi.

Dördüncü çeyrekte yıllıklandırılmış çeyreklik büyüme (kamu harcamalarındaki %2.2’lik düşüşle) beklentilerin altında kalarak yalnızca %2.6 oldu. Dolar’ın değer kazanmasıyla artan ithalat net ihracatın büyümeye -1 baz puan negatif katkıda bulunmasına neden oldu. Tüketim harcamaları son çeyrek genelinde %4.3 artış göstermiş olsa da Aralık’ta (büyük ihtimalle tatil dönemi indirimlerindeki değişimler nedeniyle) aylık %0.1 düştü. Öte yandan imalat sanayi sektörü tökezlemiş görünüyor. İmalat Sanayi Endeksi (ISM) son beş ayda dördüncü kez düşerek, 1.6 puanlık kayıpla (Ağustos’taki 58.1 seviyesinden) Ocak ayında 53.5’e geriledi. Yeni siparişler bileşeni 4.9 puanlık keskin bir düşüş sergilerken, ihracat siparişleri 50 puan seviyesinin altına düşerek 27 aydır ilk kez daralma gösterdi. Endeksi oluşturan 10 bileşenden 8’inde düşüş yaşandı. Benzer şekilde, Aralık 2014 fabrika siparişleri aylık %3.4 ile üst üste beşinci kez düşüş sergilerken, çekirdek ürünler 4. çeyrekte yıllıklandırılmış olarak %10.6 azaldı.

Avustralya & Çin: Merkez bankalarından destekleyici duruş Bu hafta Çin (ÇHB) ve Avustralya (AMB) merkez bankaları, para politikalarını gevşetti.

AMB ekonomik faaliyetlere hız kazandırmak amacıyla 18 aydır ilk kez faizlerde değişikliğe gitti ve politika faiz oranını 0.25 puanlık indirimle %2.25’e düşürdü. Karar, hükümet mali konsolidasyonu sağlamakla uğraşırken ve ekonomik faaliyetlerde zayıflama sinyalleri geldiği sırada alındı. Son çeyrekte enflasyon bankanın %2-3 hedefinin altında bir değer olan %1.7’ye geriledi. İş gücü piyasası kötüleşmeye devam ederken (2014’te işsizlik Ocak ayındaki %5.9’dan yıl sonunda %6.2’ye ulaştı) iş dünyası anketleri de ekonomik faaliyetlerdeki durgunluğa işaret ediyor. Diğer yandan Çin Halk Bankası (ÇHB) da ticari bankalar için zorunlu karşılık oranında (50 baz puanlık) indirime gitti. Bazı belediye bankaları ve kırsal bankalar ile Tarımsal Kalkınma Bankası ek indirimlerden de yararlandırıldı (sırasıyla ek 50 ve 400 baz puan daha). Böylece; (i) Çin yılbaşı öncesi bankacılık sistemindeki likidite sıkıntısı hafifleyecek ve (ii) küçük işletmeler ve kırsal bölgelerdeki işletmelerin faaliyetleri desteklenecek. Avustralya ve Çin’in bu hamleleri Hindistan ve Endonezya’da alınan parasal genişleme kararlarının birkaç hafta sonrasında geldi. Parasal genişlemenin sürmesini ve bunun GSYH büyüme oranlarını Çin ve Avustralya’da sırasıyla %7.3 ve %2.6 civarlarında tutmasını bekliyoruz.

İsviçre: CHF:Euro tavanının kalkmasının ardından kötüleşen görünüm

15 Ocak tarihinde İsviçre Merkez Bankası’nın 1:1.20 olan Euro:CHF tavanını terk etme kararını almasının ardından iki hafta boyunca 1:1 civarında dolanan parite bu hafta 1Euro:1.05CHF seviyelerine geldi. Euler Hermes olarak, 2015 genelinde İsviçre Frankı’nın Euro karşısında 2014’e göre %15 daha değerli olmasını ve bunun üretim ve ihracatı belirgin şekilde olumsuz etkilemesini bekliyoruz. Ocak’ta üretim PMI endeksinin 48.2’ye (Aralık’ta 53.6’ydı) ve KOF ekonomik barometrenin 97.0’a (Aralık’ta 98.8’di) düşüşleri de bu tahmini doğrular nitelikte. Önceden %2 olan 2015 GSYH büyüme oranı tahminimizi %1’e çekiyoruz. İMB’nin kararının ardından (önceden %4 artmasını beklediğimiz) reel ihracatın %0.1 düşmesini ve ihracata oldukça bağlı olan (önceden %4 artmasını beklediğimiz) ithalatın %0.7 artmasını bekliyoruz. Sonuç olarak, net ihracatın 2015 yılı büyümesine (önceki +0.5 baz puanlık pozitif katkı yerine) negatif yönde 0.4 baz puan katkı yapmasını bekliyoruz. Özel tüketim harcamalarının İsviçre Frankı’nın değerlenmesinden olumlu şekilde etkilenmesi beklense de (%1.6 yerine %2 artışla) yatırım harcamalarının zarar göreceği (%1.1 yerine %0.7 artış) düşünülüyor.

Danimarka: Zor zamanlar

AMB’nin parasal genişleme programının duyurduğu dönemde ekonomi yeni zorluklarla karşı karşıya. Geçen ay kronun (DKK) değerlenmesini önlemek için merkez bankasının ağır müdahaleleri oldu. Danimarka Merkez Bankası (DMB) 19-29 Ocak arasında toplamı 0.45 baz puana ulaşan art arda üç indirimle faizleri rekor seviyelere düşürerek %0.5’e çekti ve 2 Şubat’ta döviz girişlerini sınırlandırmak amacıyla devlet tahvili satışlarını durdurduğunu duyurdu. Ay boyunca DMB’nin toplamda 106 milyar kron sattığı ve bankanın toplam döviz rezervinin 564 milyar krona ulaştığı tahmin ediliyor. Önlemler; AMB’nın “parasal genişleme” açıklamasını takiben Euro’nun daha fazla değer kaybetmesi ve Euro’ya sabitlenen kuru korumak için alındı. Euro karşısında güçlenen bir DKK, büyüme üzerinde önemli etkisi olan ihracatı (özellikle de başlıca ticari ortak olan Almanya ile ticareti) olumsuz etkileyerek GSYH artışını sınırlayabilir. Zaten kriz öncesi en yüksek büyüme oranının %4 altında kalarak zayıf bir tablo çizen GSYH’nin bu gelişme ile 2015 yılında sadece %0.9 artması bekleniyor

Şili: Ekonomi politikaları büyümeyi destekleyecek

Ekonomideki durgunluk devam ediyor. 2013’te %9.7 artan reel perakende satışlar, 2014’te %1.2 artışla belirgin bir yavaşlama gösterdi. Arz yönlü bakıldığında sanayi üretimi 2014 yılı genelinde %0,9 azaldı. Maden sektörü (GSYH’nın %20’sini oluşturan) bakır sanayindeki zayıflıktan olumsuz şekilde etkilendi. 2014 yılında yerel bakır üretimi %0,4 azalırken bakır fiyatları %6.4 düştü. Euler Hermes bu gelişmeler ışığında 2014 yılında reel GSYH’nin %1,7 arttığını tahmin ediyor. 2015 yılında; (net petrol ithalatçısı olduğu için) petrol fiyatlarındaki düşüş ve ekonomiyi destekleyici politikaların uygulamaya sokulması ülkenin hafif bir toparlanmayla %2 büyüyebileceğini gösteriyor. 2015 bütçesiyle kamu yatırımlarında %25’ten fazla artış sağlanırken eğitim ve altyapı harcamalarında da %10’luk artışlar yaşanacağı öngörülüyor. Merkez Bankası da Eylül 2013’te %5 olan politika faiz oranını Kasım 2014’te %3’e indirerek para politikasını gevşetti.

Avusturya, Belçika & İspanya: Son çeyrek büyümeleri farklı tablolar çiziyor

Avusturya’da, birinci ve ikinci çeyreklerdeki durgunluk ve üçüncü çeyrekteki %0,1 küçülmenin ardından dördüncü çeyrekte %0,1 gibi cılız bir büyüme geldi. Özel tüketim yatırımları ivme kazanmayı başaramazken, sabit yatırım harcamaları ve ihracat büyümeyi aşağı çekmeyi sürdürdü ve resesyonu önleyen yegane gelişme stoklardaki artış oldu. Euler Hermes 2014 yılında sadece %0,3 olan büyümenin 2015 yılında az bir atışla %0,7 olmasını bekliyor. Son çeyrekte Belçika’da büyüme çeyreklik %0,1’e geriledi (üçüncü çeyrekte %0,3). Özel tüketim harcamalarının sabit kaldığı ancak net ihracatın büyümeyi aşağı çektiği tahmin ediliyor. 2014’te yıllık büyüme oranı 2011’den beri en yüksek seviyesi olan %1’e çıktı ancak bu hâlen 2000-2007 dönemi ortalamasının yarısından da düşük. Euler Hermes 2015’te de büyümenin zayıf olmasını bekliyor (%1,1). GSYH’nin son çeyrekte ivme kazanarak %0,7 artmasıyla, İspanya beş yıllık resesyonun ardından 2014 yılında %1,4 ile ilk defa pozitif bir büyüme yakaladı. Büyümenin 2015 yılında hızlanması ve Almanya, Fransa ve İtalya’yı geride bırakarak %1,9’a ulaşması bekleniyor.

Uganda: Hala Batı Afrika’nın yeniden doğuşunun bir parçası

İkinci çeyrekte yıllık %4,1 olan büyüme, tarım sektöründe büyümenin hız kazanmasına rağmen (ihraç ürünleri dahil) üçüncü çeyrekte %2,3’e geriledi. Sanayi (%7,5’tan %5,9’a) ve hizmet sektörlerinde büyüme hız kaybetti. Güney Sudan’da yaşanan çatışmalar ve inşaat sektörünün zayıf kalması üçüncü çeyrekteki yavaşlamada kendini hissettirdi. Bu sorunların en azından 2015 yılı başlarında devam etmesi bekleniyor. Buna ek olarak petrol fiyatlarının görece düşük seyretmesi ülkedeki hidrokarbon sanayini gelişmekten alıkoyacak. Diğer yandan, düşük petrol fiyatlarıyla harcanabilir gelir ve özel tüketim harcamalarının artması ve enflasyonist baskıların azalması büyümeyi destekleyecek görünüyor (Ocak ayında yıllık TÜFE %1,3 ile orta vadeli %5 hedefinin çok altında geldi). 2014’e kadarki on yıllık sürede ortalama %6,8 olan büyümenin 2015 ve 2016 yıllarında en az %5 olacağını tahmin ediyoruz.

Filipinler: Gücünü koruyor

Dördüncü çeyrekte yıllık %6,9’la son beş dönemin en güçlü büyümesini sergileyen ülke ekonomisi 2014’e çok iyi bir nokta koydu. Böylece, üçüncü çeyrekte %5,3 olan büyüme son çeyrekte 2014 yılı için %6,1 oldu. Büyümenin ana sürükleyicisinin artan dış talep olduğu görülüyor. Üçüncü çeyrekte yıllık %9,9 artan ihracat dördüncü çeyrekte %15,5 ile 2010 yılının son çeyreğinden beri en yüksek artışı sergiledi. Üçüncü çeyrekte %2,6 azalan kamu harcamaları ise son çeyrekte %9,8 arttı. Bu trendin 2015 yılında da devam etmesi bekleniyor. Dinamik işgücü piyasası ve iyileşen küresel taleple iç talep ve ihracatın yıl boyunca güç kazanacağını ve 2015 yılı büyümesinin %6,3 olacağını tahmin ediyoruz.