İnsanların mobil bankacılığı daha fazla kullanır hale gelmesiyle kredi kartı, debit kart ve kredi transferleri yoluyla yapılan ödemeler önemli oranda artıyor. Capgemini ve Royal Bank of Scotland tarafından ortak hazırlanan 2015 Dünya Ödemeler Raporu bu hafta yayınlandı. Rapor, son iki yıl içindeki ödemeler konusunda detaylı rakamlar sunuyor. Rapora göre ABD’deki ekonomik canlanma ve gelişmekte olan Asya’da kredi kartı pazarının hızlı büyümesinin yardımıyla nakit olmayan ödemeler hızlı arttı. En büyük artış yüzde 21.6 ile ‘Gelişen Asya’da kaydedildi. Bu bölgedeki hızlı artışta Çin önemli bir rol oynadı. Türkiye’nin de içinde bulunduğu Orta Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’da (CEMEA) artış yüzde 10.6 olarak gerçekleşti. Latin Amerika’da büyüme yüzde 8.6 oldu. Olgunlaşmış pazarlar olarak nitelenen Avrupa’da ve ABD’de nakit dışı ödemelerdeki artış GSYH’nin performansını geride bıraktı ve sırasıyla yüzde 5.1 ve 4.6 olarak gerçekleşti.

2003-2013 döneminde olgunlaşmış pazarlar, toplam hacmin dörtte üçünü oluşturdu. Ancak söz konusu dönem içinde gelişmekte olan ülkelerin payının yüzde 15’ten yüzde 27’ye çıkması, dengelerin değişmekte olduğuna işaret ediyor. Gelişen pazarlara bakıldığında, Latin Amerika’nın payının yüzde 3.5 civarından yüzde 9.9’a, CEMEA’nın payının 6.2 puan artışla yüzde 8.9’a, Gelişen Asya’nın payının ise 5.2 puan artarak yüzde 8.1’e geldiği görülüyor. Gelişmekte olan pazarlardaki büyüme, ekonomik kalkınma, ödeme altyapısındaki iyileşme, internet ile mobil hizmetlerin kullanımının yaygınlaşması bu trendi destekliyor. Rapora göre, bu trendin devam etmesi halinde gelişen ülkelerin nakit dışı ödemeler hacmindeki payının 2013’teki yüzde 27 seviyesinden, 2020’de yüzde 337e yükselmesi bekleniyor.

Hacim olarak en büyük pazar 
ABD Pazarın büyüklüğünün 357.9 milyar dolara ulaştığı 2013’te ödeme hacmi açısından ABD ilk sırada yer alırken, Euro Bölgesi ikinci, Brezilya üçüncü pazar oldu. Çin ise Almanya, İngiltere, Fransa gibi zengin ülkeleri geride bırakarak dördüncü sıraya yerleşti. Çin’de 2013’te kişi başına nakit dışı ödeme 50’nin biraz altında kaldı ancak önceki yıla göre yüzde 37 artış yaşandığının altını çizmek gerekiyor.

Rapora göre nakit olmayan ödemelerde kişi başına rakamlara bakıldığında başı Finlandiyalılar çekiyor. Ödeme sistemlerindeki inovatif gelişmeler, güçlü ekonomisi ve hane halkı harcamalarındaki artışın etkisiyle Finlandiya’da 2013 yılında kişi başına ortalama nakit olmayan 451 ödeme gerçekleştirildi. Ülkenin soğuk bir iklime sahip olmasının e-ticareti desteklemesi kredi kartıyla yapılan harcamaları artıran bir diğer unsur oldu.

En aktif ikinci halk ABD’liler. 2013’te ABD’de ortalama 390 nakit olmayan ödeme yapıldı. Bu ülkeyi, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Güney Kore ve İsveç takip ediyor.

B2C yani tüketiciye yönelik e-ticaret harcamalarında ise Almanya öne çıkan ülke. 2013’te Almanya’da nakit olmayan ödemeler yüzde 10’a yakın bir sıçramayla 20 milyar dolara dayandı. İngiltere’de nakit olmayan kişi başına harcama sayısı 302.

Çin’de mobil ödemeler yüzde 170 artış gösterdi 
Gelişen ülkelere bakıldığında Çin’de kişi başına ortalama harcama sayısı 50’nin altında fakat ülke 2012-2013 döneminde yüzde 37 ile en hızlı artışı büyüme rakamına sahip. Çin’de nakit olmayan ödemelerin büyüklüğü yılda 15.9 milyar dolara ulaşmış durumda. Regülatörlerin POS cihazı kullanımını artırmaya çalışması ve kart pazarını rekabete açması nakit olarak ödemeleri artırıyor. Çin’de geçtiğimiz yıl mobil ödemeler yüzde 170 artarak 4.5 milyar dolara çıktı. Çin’in online ödeme sistemi ‘Alipay’de, 2014 yılının ilk 10 ayında mobil ödemelerin payı yüzde 54’e ulaştı. Bir önceki yıl bu oran yüzde 22 idi.

Rusya pazarı da büyüme kaydediyor. Rus yetkililer, ülkenin bankacılık sistemini özel yatırıma açtı ve finansal erişim güçlendi. Yine de ülkede, yıllık hacim 5.6 milyar dolar ile düşük bir seviyede ve bu ciddi bir büyüme potansiyeli bulunduğuna işaret ediyor.

İnsanların mobil bankacılığı daha fazla kullanır hale gelmesiyle kredi kartı, debit kart ve kredi transferleri yoluyla yapılan ödemeler önemli oranda artıyor. Raporda, daha güvenli dijital transferlere olanak sağlayan ‘blockchain’ teknolojisi sayesinde nakit olmayan ödemelerde daha fazla artış yaşanacağı ifade ediliyor.

Türkler yurtdışında harcamalarında ‘nakit’ tercih ediyor
Visa Europe’un Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 16 ülkede tüketicilerin yurt dışı seyahat harcama alışkanlıkları ve ödeme şekillerini ortaya koyan ‘Uluslararası Harcamalar Araştırması, tüketicilerin yurt dışına çıktıklarında ödeme tercihlerini değiştirdiklerini gösteriyor. Araştırmaya göre tüketiciler, kendi ülkelerinde yaptıkları alışverişlerde ödemelerini ağırlıklı olarak kartla gerçekleştirirken, yurt dışına gittiklerinde nakitle ödemeye ağırlık veriyor. Yurtdışına çıkan Türk tüketiciler de harcamalarında nakit kullanmayı tercih ediyor. Araştırmaya katılan Türkler, ülke içinde yaptıkları harcamalarda sadece yüzde 22 nakit kullanırken, yurt dışına çıktıklarında bu oran iki katına çıkarak yüzde 43’e ulaşıyor. Türk tüketicilerin yüzde 54’ü seyahate çıkmadan önce döviz alıyor; çünkü yurt dışında para çekmekten ve banka kartı kullanmaktan daha az maliyetli olduğunu düşünüyor. Yüzde 58’i, seyahat edilen ülkedeki ATM’den nakit çekmenin Türkiye’deki havaalanında döviz bürosundan döviz almaya göre daha maliyetli olduğuna inanırken, katılımcıların yüzde 49’u yurt dışında banka kartı ile ödeme yapmanın Türkiye’deki havaalanında döviz bürosundan döviz almaktan daha maliyetli olduğu kanaatinde. Yüzde 50’den fazlası ATM’de nakit çekim veya POS’ta ödemede kendi para birimini tercih etmenin daha maliyetli olduğunu belirtirken, yüzde 30’u ise seyahat edilen ülkenin para biriminin daha maliyetli olduğunu söylüyor. Araştırmaya katılanların yüzde 59’u nakitle ödemeyi güvenli bulurken, sadece yüzde 25’i banka kartıyla ödeme yapmanın güvenli olduğunu düşünüyor. Yüzde 50’si de sahtecilik korkusu ve kartlarını güvenle kullanamayacağı düşüncesiyle tatile çıkmadan parasını bozduruyor.

ABD ve Avrupa’da kartlara güven daha fazla 
Araştırmaya göre Türk tüketicilerin yüzde 47’si gittikleri ülkede banka ya da kredi kartlarının geçerli olmayacağını düşünüyor ve yanlarında nakit taşımayı tercih ediyor. Kartların geçerli olacağı düşünülen ülkeler de farklılık gösteriyor. Türklerin büyük çoğunluğu kartlarını ABD (yüzde 96), Almanya (yüzde 96), İspanya (yüzde 89) ve Kanada (yüzde 87) gibi ülkelerde kullanabileceklerini düşünüyor. Ancak Uzak Doğu ya da Afrika ülkeleri dikkate alındığında bu oran düşüyor, örneğin Fas’ta kartların geçerli olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 17 iken, bu oran Kamboçya’da yüzde 13’e geriliyor.

Fed rahatlattı borsalar 4 yılın en büyük rallisini yaptı
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eylül toplantısına ait tutanaklar, faiz artışının başta Çin olmak üzere gelişen ekonomilerdeki yavaşlama nedeniyle ertelendiğini ortaya koydu. Faiz artışının gelecek yıla ötelenebileceğine işaret eden tutanaklar sonra borsalar hızla yükselirken, dolar uluslararası piyasalarda geriledi. Emtia fiyatları prim yaptı.

Fed Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) üyelerinin, faiz artışını 1’e karşı 9 oyla, sabit tutma kararı aldığı toplantının tutanaklarında, uluslararası gelişmelerin ABD ekonomisine yönelik aşağı yönlü riskleri artırdığına işaret edildi. “Birçok üye ekonomik aktivite ve işsizliğe yönelik risklerin neredeyse dengelendiğini düşünse de çoğu son dönemde ortaya çıkan küresel ekonomik ve finansal gelişmelerin, aşağı yönlü riskleri artırdığını kabul ediyor” denilen tutanaklarda, söz konusu risklerin enfl asyonu ve işgücü piyasasını olumsuz etkileyebileceği kaydedildi. PAnalistler de faiz artışına ekim toplantısıyla başlanmasının enfl asyon ve finansal piyasalardaki dalgalanlamalara yönelik endişeler nedeniyle mümkün olmadığını öngörüyor.

Altın gelecek hafta 1.200 doları görebilir Faizin öteleneceği beklentisi dünya borsalarında son dört yılın en büyük rallisini getirdi. ABD, Asya ve ardından Avrupa hisse senedi piyasalarında yön yukarı çevrilirken, MSCI dünya endeksi yüzde 0.6 yükseldi. Art arda sekiz seans boyunca yükselen endeks haftalık olarak yüzde 4.3 artış kaydetti. Bu endeksin 2011 sonundan bu yana en iyi haftalık performansı. Borsaların yanında emtia fiyatları da çıkışta. Uluslararası piyasalarda altının onsu 1.157 dolarla son üç haftanın en yüksek seviyesini gördü. Faizin ötelenmesinin altın için iyi haber olduğunu belirten analistlere göre altının onsu gelecek haftaü 1.200 dolara çıkabilir. Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı ise 53.46 dolara çıktı ve 2009’dan bu yana en iyi haftalık çıkışlarından birini gerçekleştirdi. Brent petrolü bu hafta yüzde 11 yükseliş kaydetti.

Sanayi metalleri de prim yaptı. Madencilik devi Glencore’un işten çıkarmalara gideceği ve üretimini azaltacağı haberleriyle çinkonun fiyatı yüzde 9 yükseldi. kurşun yüzde 6 değer kazanırken, bakır ve alüminyum yüzde 5, nikel yüzde 5 yükseldi.

Debit kartlar revaçta, çek kullanımı azalıyor
Küresel nakitsiz ödeme hacmi hem tüm ödeme tiplerinde artış gösterirken, sadece çeklerin kullanımı azaldı. 2013’te ödemelerde çek kullanımı yüzde 10.9 gerileme gösterdi. Söz konusu dönemde ödeme aracı olarak kart kullanımının payı yüzde 62.8’e çıktı. Kredi kartı kullanımı yüzde 9.6 artarken, debit kart kullanımında canlanma görüldü. 2013’te debit kart kullanımı yüzde 11.5 arttı. Debit kartların özellikle fatura ve vergi ödemelerinde daha fazla tercih edilmeye başladığı dikkat çekti. Debit kartların en popüler olduğu pazar ABD. Bu ülkede maaş kartların kullanımı yılda 61 milyarı bulurken, en büyük ikinci pazar Avrupa’da 34 milyar ödeme işlemi debit kart iye gerçekleştirildi. Olgunlaşmış pazarlarda para transferi şeklindeki ödemeler de artışta. Dünyada bu vasıtayla yapılan ödemelerin sayısı 2013’te 61 milyarı bulurken, Avrupa toplam işlemlerdeki yüzde 38 payı ile lider. Gelişen Asya’da, internet penetrasyonun giderek güçlenmesine bağlı olarak Çin ve Hindistan’da para transferleri giderek sıklaşıyor. Taksit yerine hemen ödeme yapılmasının bazı ülkelerde daha fazla tercih edilir hale gelmesi nedeniyle para transferiyle ödemenin artış göstermesi bekleniyor. Örneğin, İngiltere’de Hızlı Ödeme Sistemleri (FPS) yoluyla yapılan ödemelerde 2009-2013 döneminde bileşik yıllık büyüme oranı (CAGR) yüzde 34’ü buldu.

Yılda 25 milyar çek 
Kredi kartı kullanımı artarken, çeklerdeki yavaşlamanın sürmesi bekleniyor. Çek ile ödemeler 2013’te yüzde 11 gerilerken, çekler Avrupa’da nakit olmayan ödemelerin yüzde 4’ünü, Kuzey Amerika’da ise yüzde 13’ünü oluşturdu. 2009’da söz konusu iki bölgede çeklerin payı sırasıyla yüzde 7 ve yüzde 22 olmuştu. Raporda ayrıca 2013’te 25 milyar çek yazıldığı belirtiliyor ancak 2025 yılında bu rakamın 5 milyarın altına ineceği öngörülüyor.