Büyük problemimiz 40 yıl evvel çıkan iş güvenliği ve iş prosedürleriyle ilgili yönetmelik

Toplam büyüklüğü 300 milyon dolar olan elektrikli vinç sektöründe son rakamlara göre yaklaşık 4 bin kişi çalışığını belirten Türkiye Elektrikli Vinç İmalatçıları Derneği (TEVİD) Yönetim Kurulu Başkanı A. Tekin ÇelikbilekTEVİD’in 2013 beklentilerini ve sektör hakkındaki gelişmeleri anlatı.

TEVİD, kaldırma makineleri sektöründe merdiven altı üretime düzenleme getirerek, denetimsiz üretimi önlemek ve yerli vinç alımını teşvik etmek amacıyla 13 Ekim 2010’de kuruldu. 100 milyon dolarlık büyüklüğe sahip sektörün yüzde 65’ini temsil eden Türkiye’nin en büyük yerli sekiz elektrikli vinç imalatçısının bir araya gelerek kurduğu derneğin üyeleri arasında Özarar, Vinçsan, Kümsan, Çakmakvinç,Bülbüloğlu, Güralp, Temomakine ve Elektro-Mak olmak üzere 8 şirket bulunuyor. Sektöre uluslararası imalat standartları getirmenin yanı sıra üyeler arasında teknolojik işbirliği, Ar-Ge, yeniden yapılanma ve sektör çalışanlarına yönelik hayat boyu eğitim programlarıyla mesleki eğitim faaliyetlerinde bulunmayı amaçlıyor.

Denetimsizlik, bilinçsiz üretici, bilinçsiz müşteri başlıklarıyla özetlenen sorunlarımıza çözüm bulmaktır. Sektörümüzdeki ana sorunları ve eksikliklerin giderilmesine yönelik çalışmalar yapmak ve en kısa zamanda Türkiye’nin bu iş kolunda önünü uluslararası platformda açmak, sektörümüzdeki haksız ve kalitesiz denetimsiz üretimi önlemek birliğimizin sorunları tek çatı altında çözmek. Vinç imalat sektörünü yasa ve kanunlarla denetim altına almak. Rekabet koşullarını iyileştirmek. Vinç üretecek firmaların Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan yeterlilik belgesi almasını zorunlu hale getirmek, düzenlemeleri yapmak yasaları çıkarmak. Vinç kullanım ehliyet kurslarını mevzuata sokmak. Firmaların satın alma portföyüne TEVİD üyesi firmaları sokmak. Uluslararası standartlara uygun üretim koşulları sağlatmak. Vinç konusunda danışılabilecek akredite kuruluş haline gelmek, ithalatı azaltıp ihracatı artırıcı çalışmalar yapmak. Vinçlerde periyodik bakımı zorunlu kıldırtmak. Yerli üreticilerin dünya markası olma çalışmalarına destek vermek Devlet birimlerinde üreticiler adına etkinliklere katılmak.

Bugüne kadar yaptığımız çalışmaları sıralayacak olursak;

STK olarak önce Ekonomi Sanayi ve Çalışma Bakanlıkları ile temasa geçip kendimizi tanıttık ve çok ilgi gördük. 28 Mart 2012’de ilk çalıştayımızı yaptık. Çalıştayda 300’e yakın sanayicimize Yerli vinç imalatçılarını destekleyin çağrısında bulunduk.

TEVİD olarak sektörü vinç imalatında AB normları konusunda bilgilendirmek amacıyla 2-5 Şubat 2012 tarihleri arasında İTÜ ile gerçekleştirilen WIN 2012 Fuarı kapsamında ‘Vinç Üretiminde CE İşaretlemesi ve AB Normları başlıklı bir seminer düzenleyerek önemli bir bilinçlendirme çalışmasına imza attık. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na hazırladığımız vinçlerde test ve kontrol yönetmelikleri ile ilgili çalışmamızı verip yanlış olan uygulamanın güncellenmesini rica ettik.

Yine İTÜ ile TEVİD öncülüğünde bir ilki gerçekleştirerek sektöre uluslararası standartları getirmek amacıyla imalatçılara ve kullanıcılara önemli bir rehber olacağına inandığımız bir “VİNÇ EL KİTABI” hazırladık. Bu kitapta FEM (FederationEuropeenne de la Manutention. Yani Türkiye’de elleçme olarak tabir edilen malzeme taşıma ve kaldırma için kurulmuş bir federasyon) normlarında, vincin alımından kullanılmasına, bakımından test edilmesine kadar herşeyi tüketicimizle paylaşıyoruz. Bu kitap bugüne kadar hiç basılmamış. Herkes içinde iyi bir rehber olacaktır.

• Ayrıca sektöre nitelikli işgücü sağlamak amacıyla sanayi-üniversite işbirliğine örnek nitelikte bir çalışmaya daha öncülük ederek İTÜ transportasyon bölümünde eğitim gören öğrencilere TEVİD üyesi şirketlerde iş garantili staj imkanı sunmaya başladık.

Yaptığımız bu çalışmalara yönelik sektörden aldığımız olumlu yorumlar ve devlet birimlerinden gördüğümüz ilgi ve destek şevkimizi artırırken doğru yolda olduğumuzu da gösteriyor bizlere…

Ülkemizde yüksek teknolojiye sahip kaliteli vinç imalatı yapan pek çok şirket bulunmaktadır. Ancak sektörün ilk ve tek sivil toplum kuruluşu olarak sektörün tamamına Dünya standartlarının getirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu inançla dernek olarak çok etkili çalışmalara imza atma hazırlığı içindeyiz. Yapmayı amaçladığımız pek çok çalışmayla derneğimiz sektörde referans alınacak kurum haline gelecek. Vinç ihtiyacı olan herkes bizim oluşturacağımız yapıya başvurarak ne tür vince ne kadar ödeyeceğini öğrenebilecektir. Vinç almak isteyenler ihtiyacını karşılamayacak ya da ihtiyacının dışında bir vinci satın almamış olacaktır. Bu organizasyon için “Elektrikli Vinç Danışma Merkezi” oluşturacağız. Bu çalışmaların alt yapısıyla uğraşıyoruz. Elbette sektörde standartları belirledikten sonraki imalat aşamalarının hemen düzelmesini beklemek doğru değil. Biz TEVİD olarak vinç kullanıcılarına da önemli sorumluluklar düştüğü inancındayız. Bu nedenle her türlü çalışmada ve alacağımız her kararda imalatçı ve kullanıcıyla birlikte hareket etmemiz gerekmektedir. İkinci bir çabamız ise yasal düzenlemeleri içeriyor. Sektörde standartlara uygun imalat yapmayan firmaların, bakanlığın derneğimize vereceği yetki ve yaptırımlarla denetlenerek, imalat koşullarının iyileştirilmesi ya da men cezası ile karşı karşıya kalmalarını sağlayacak yasal yetki düzenlemeleri yerleştirmeyi amaçlıyoruz. TEVİD’e imalat denetim yetkisinin verilmesinin sektörün standartlarını arttırması yönünde çok olumlu adım olacağı kanaatindeyiz. Sektörde şimdiye kadar kalitesiz ithal ürünlerin Türk pazarına fazlasıyla girmesinin ve haksız rekabet şartlarının altında güç birliğinden, örgütlenmeden uzak denetimsiz imalat, bilinçsiz imalatçı ve bilinçsiz alıcılar yarattığı kanaatindeyiz. Bu amaçla yerli vinç imalatçılarının sesi olmak üzere bir araya geldik.

Denetimsizlik önemli bir sorun, çok az kullanıcı denetleniyor. Burada hem imalatçının, hem de kullanıcının denetlenmesi gerektiğini vurgulamak isterim. Öncelikle imalatçının denetlenmesi lazım. Her zaman verdiğim bir örneği burada anlatmak isterim. Bir berber dükkanı açmak isteseniz açamazsınız, öncelikle Berberler Federasyonu’ndan kalfalık belgesi almanız lazım; ama vinç üretmek isterseniz üretirsiniz. Çünkü bunu soran yok.

Çok büyük problemlerimizden birisi Çalışma Bakanlığı’nın 40 yıl evvel çıkarttığı iş güvenliği ve iş prosedürleriyle ilgili bir yönetmeliktir. Bu yönetmeliğin dünyada eşi yok. Hem imalatçılar, hem de tüketiciler açısından çok ters bir yönetmelik. Vinçlerde test yükü denetimi, dünyanın hiçbir yerinde yok. Ülkemizdeki firmalar bu teste yüzde 150 gibi bir orana tabii tutuluyor. Bu durum öncelikle üreticiler açısından haksız rekabeti doğuruyor. 10 tonluk bir vincin normal şartlarda 2M ya da 3M klaslarında kullanılacaktır. 2M sınıfında kullanılan motorun gücü 7,5 kilowatt’tır. Eğer siz bunu 24 saat boyunca 10 ton daimi kullanacaksanız, bu motorun gücü 10-20 hatta 30 kilowatt olur. Bakın kaldırma kapasitesi 10 ton; ama motorun gücüyle arasındaki rezonansa bakın. Gruba ve hıza göre değişir. Bir de bunu yüzde 150 ile test etmeye kalktığınızda 10 ton değil, 15 ton yükü kaldırmayı hedefleyen bir motor seçmeye çalışırız. Bu da haksız rekabeti doğurur. Bugün Avrupa’da örneğini verdiğimiz firmalarda minimumu seçerler; çünkü rekabet derindir. Yani o vinci 1,2 yani 12 tonla denerler. O zaman 4,5-7 kilowattla o yükü kaldırır. Ama biz kaldıramayız. Oysa bizim Bakanlığımızda kabul edilen değer yüzde 140 ve 150’dir. TSE şimdi bunu yeni yönetmelikte yüzde 120’ye indirdi. Biz de TEVİD olarak geçtiğimiz sene bir dosya hazırlayıp Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na verdik. Tabii prosedür işliyor. Biz de takip ediyoruz, bu sistemi değiştirmemiz lazım.

İstanbul Teknik Üniversitesi Transportasyon bölümünde ile bir akademik danışmanlık işbirliği projemiz var. Öğrencilere bizim firmamızda iş garantili staj imkanı sağlıyoruz. Bu geçtiğimiz yıldan bu yana devam eden bir birlikteliktir. Bu projeyle biz TEVİD üyesi firmalar olarak üçüncü, dördüncü sınıf öğrencilerine işi mutfağında öğrenme ve sonrasında da bunu sürekli bir iş olarak sürdürme imkanı veriyoruz. Böylece onlar iş sahibi olurken, biz de istediğimiz nitelikteki elemanlara ulaşabiliyoruz. Bu sadece üniversiteler açısından sağladığımız bir imkan değil, ben kendi bölgemizdeki meslek liselerinde okuyan öğrencilere firma olarak aynı staj imkanını sağlıyorum. Toplam büyüklüğü 300 milyon dolar olan elektrikli vinç sektöründe son rakamlara göre yaklaşık 4 bin kişi çalışıyor. Bunlardan sadece bin kişi kayıt altında. Sektöre eğitimli, teorik ve teknik bilgilerle donatılmış, uygulamasını almış yeni kişiler kazandırmayı amaçlıyoruz. Bu bölümden mezun olan gençler Özarar, Viçsan, Kümsan, Cemak, Bülbüloğlu, Güralp, Temomakine ve Elektro-Mak gibi TEVİD üyesi şirketlerde iş garantili staj imkanı bulacak.

Ülkemizde uzun vadeli hedefler belirlemek maalesef çok zor; ama şimdilik istikrarlı bir gidişten söz edebilirim. Fakat bu 2012’nin çok iyi gittiği anlamına gelmiyor. Biz sektör olarak yatırım malı imalatı yapıyoruz. Vinç evlerde tüketimde kullanılamaz; ancak yeni bir fabrika, yeni bir tesis ve yeni işleme kuruyorsanız vinç ihtiyacı doğar. Türkiye’de bu açıdan bakıldığında çok büyük yatırımlar yok. Bütün üyelerimiz tüm kapasitelerini kullanarak çalışıyor, bu yüzden dünyanın ilk 10 ülkesinden biriyiz. Size anlattığım diğer firmalar iki üç vardiya çalışıyor. Adet bazında fazla üretimle karlılığı artırıyorlar. Oysa bizim üyelerimiz arasında bu şekilde iki, üç vardiya çalışan firma yok. Bu anlamda 2012’nin de 2011’den farklı olacağını sanmıyorum. Ama biz sektör olarak dünyada geleceği olan bir sektörüz ve tüm yatırımlarımız da ona göre düzenliyoruz.

2013 şimdiden öngörebileceğimiz bir süreç değil. Şöyle ki eğer Avrupalı üreticiler kendi pazarlarında işlerini sürdürmekte zorlanırlarsa en yakın pazarlara yani Türkiye’ye ve bizim iş yaptığımız yakın coğrafyalara da ayakta kalmak için girmeye çalışacaklar. Onlardaki mevcut sermaye gücü de dikkate alınırsa çok rekabetçi fiyatlarla burada bizim pastamıza ortak olacaklar. Dolayısıyla Avrupa’daki mali durum düzelmezse 2013, 2014 hatta daha sonrası zor ve sıkıntı olacaktır, Ama bizim sektörümüz mutlaka ve mutlaka ayakta kalmalı. Türkiye’nin sanayileşme hamlesinde biz çok önemli bir sektörüz. Türk makineleri ‘Tıkır tıkır’ işliyor sloganına can veren çok ana bir sektörüz. Yani düşünün bir fabrika çok muazzam bir makine yapacaksa bu vinç olmadan yapılamaz. Ağır sanayide vinci olmayan bir tesis olamaz. Bu yüzden sanayileşeceksek vinç sektörü mutlaka ayakta kalmalı. Bu konuda bize hiçbir teşvik de verilmemesine rağmen, biz Türk sanayicileri olarak tamamen kendi özverimizle çalışıyoruz. Memleketimizi ve işimizi sevmemiz bizim en büyük avantajımız. Başka sektörlerle kıyaslandığında büyük karlardan filan söz edemeyiz. Yurt içi ve yurt dışı üreticilerle çok keskin ve büyük bir rekabet içindeyiz.

Ekonomi Ajandası