Rusya ve Çin gaz konusunda anlaşamadı

Pekin ve Moskova, Vladimir Putin’in Çin’e gerçekleştirdiği ziyaretin ilk gününde Rus doğalgazının Çin’e satılması için anlaşmaya varamazken, taraflar arasında fiyat konusunun bir engel teşkil ettiğinin sinyallerini verdi.

Putin milyar dolarlık anlaşmayı 2 gün sürecek ziyaretinin en önemli maddesi yaptı. Çin başkanı Xi Jinping ve Putin bölgesel güvenlik konferansı için Şanghay’da bir araya geliyorlar. Hazırlanması neredeyse 10 yıl süren anlaşmanın potansiyel olarak 30 yıllık bir kontrata bağlanabileceği söylenirken, anlaşma sağlanması durumunda Rusya’nın devlet tarafından yönetilen doğalgaz devi OAO Gazprom’un stratejik olarak yönünü Asya’ya çevirmesi sağlanacak. Özellikle Avrupa son dönemlerde Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltmak için alternatif yönler arıyor.

Avrupa bir yandan Gazprom’un kıtadaki etkisini azaltmaya çalışırken, diğer yandan Ukrayna krizinin bölgedeki enerji akışına zarar verebileceği endişesi yaşıyor.

Oxford Institute for Energy Studies araştırma görevlisi Shamil Yenikeyeff, “Rusya’nın bu anlaşmaya çok ihtiyacı var çünkü Brüksel’e ve bazı Avrupa Birliği ülkelerine ekonomik olarak karlı bir adım attığı ve gazı için yeni bir pazar bulduğu sinyalini vermesi gerekiyor” dedi.

Fakat gaz fiyatları enerjiye aç olan Çin ile anlaşma konusunda bir engel oluşturdu. Dün bir araya gelen Rusya ve Çin liderleri Xinhua’nın haberine göre toplantı sonrası Rus gazının Çin’e sevkiyatının “en kısa zamanda” başlaması için çağrıda bulunarak ortak bir bildiri imzalamalarına rağmen bir anlaşma olduğunu açıklamaktan çekindiler.

Gazprom CEO’su ise Ruslar’ın bir anlaşmaya varmaktan henüz vazgeçmediklerini söyledi. Alexei Miller, “Görüşmeler ara verilmeden devam ediyor. Taraflar ortak noktaya gelmeye çalışıyorlar” ifadelerini kullandı.

Çin televizyonundan dün yapılan yayında başkan Xi Jinping’in Rusya’yla ilişkilere övgüler yağdırdığı söylendi fakat herhangi bir anlaşmaya dair bir ifade kullanılmadı.

Çin radyosunda yayınlanan bir kayda göre Xi, “Şu ana kadar başarılan şeylerle yüzde 100 memnun değiliz. Her alanda işbirliğini daima ilerletmeli ve her zaman daha büyük sonuçlar almalıyız” ifadelerini kullandı.

Fakat Çin ve Rusya anlaşmaya varsa bile Gazprom’un kar mekanizmasının kökleri Avrupa’nın derinlerinde olmaya devam edecek.

Avrupa’nın gaz ihtiyacının yüzde 30’unu karşılayan Gazprom bunun neredeyse yarısını Ukrayna üzerinden gönderiyor. Gazprom yerel pazarda ucuza verdiği gazın masrafını karşılayabilmek için Avrupa’dan daha fazla para alıyor. Geçtiğimiz yıl Avrupa’ya 174 milyar metreküp gaz satan şirket bundan 2.1 milyar ruble (60 milyon dolar) kazanırken, yerel pazara sattığı 243 milyar metreküpten 794 milyon ruble kazandı.

Diğer taraftan Çin ile yapılacak herhangi bir anlaşmanın gerçeğe dönmesi yıllar alabilir. Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, Mart ayında yaptığı bir açıklamada Gazprom’un Çin’e gaz tedariğine 2019 veya 2020 yıllarında başlayabileceğini belirtti.

Capital Economics verilerine göre Rusya’nın gaz ihracatı ülkenin toplam ihracatının yüzde 10’unu ve hükümetin toplam gelirlerinin yüzde 6’sını oluşturuyor.

Brüksel merkezli German Marshall Fund analisti Kristine Berzina, Rusya’nın öğretmenlere, doktorlara, emeklilere maaşlarını ödeyebilmek için bu gelire çok ihtiyaç duyduğunu söylüyor.

EKONOMİ AJANDASI