Birçok üründe tarla üretimi bitti ve gıda fiyatları yükselme trendine girdi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı tüketici fiyat endeksi verileri gerçek enflasyonu yansıtmasa da, bu verilerde bile gıda fiyatlarında 5 ay sonra artış trendine girildi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı Ekim ayı enflasyon verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık olarak yüzde 2 arttı. Bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 10.59, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.55 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 16.81 artış oldu. Ekim’de gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1.65 oranında artış gerçekleşirken, yıllık artış oranı yüzde 22.25 oldu.

Fiyatlar 5 aydır eksideydi

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 5 ay sonra gıda fiyatlarındaki artış hızı eksiden artıya geçti. Nisan 2019’da gıda ve alkolsüz içecekler fiyatındaki artış hızı yüzde 1.40 olarak gerçekleşti. Mayıs’ta  -1.18, Haziran’da -1.65,Temmuz’da -1.11,Ağustosta – 0.77 ve Eylül’de de -0.60 olan gıda ve alkolüz içkilerdeki fiyat artış hızı Ekim’de 1.65 oldu. Böylece 5 ay aradan sonra fiyatlar eksiden artıya geçti. Bu artış trendinin önümüzdeki aylarda devam etmesi bekleniyor.

Geçiş döneminde tarım ürünleri fiyatı artacak

Daha önce de yazdığımız gibi, yaz aylarında tarla üretiminin yoğunlaşması ile ciddi oranda fiyat düşüşü yaşanan pek çok tarım ürününde Ekim ayından başlayarak fiyatlar artış trendine girdi. Domates, biber, salatalık gibi ürünlerde sera üretiminin tam olarak devreye girmediği bu geçiş döneminde fiyat artışları beklenen bir durum. Ancak, her zaman olduğu gibi tarım ürünleri üretici de ucuz, tüketicide pahalı. Yüksek üretim maliyetlerine nakliye, işçilik ve fire oranları da eklenince üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasında yüzde 200-300 oranında fiyat farkları oluşuyor. Üretici para kazanamamaktan, tüketici yüksek fiyat nedeniyle alamamaktan şikayet ediyor.

Fiyatı en çok artan ürünler

Ekim ayında fiyatı en çok artan ürünler sıralamasında yaz aylarında görülmeyen tarım ürünleri yer almaya başladı. Bu ürünlerden kabak yüzde 23.22 artışla  tarım ürünleri arasında ilk sırada.Çarliston biberde yüzde 22.75, sivri biberde yüzde 18.97, salatalıkta yüzde 18.06, sarımsakta yüzde 17.65 ve domateste yüzde 15.97 oranında artış gerçekleşti.

Fiyatı en çok düşen ürünler Ekim ayında fiyatı en çok düşen tarım ürünü limon. Mayer çeşidi limonun hasadına başlanması ile limon fiyatında Ekim ayında yüzde 25.23 oranında düşüş oldu. Havuçta yüzde 15.38, yine hasadın yoğun olduğu ürünlerden elmada yüzde  12.17 düşüş yaşanırken, taze fasulyede yüzde 8.50, kuru fasulyede yüzde 3.81, yer fıstığında yüzde 3.55,muzda yüzde 2.86, iç fındıkta  yüzde 2.82, yeşil soğanda 2.76, nohutta 2.26, tavuk etinde 2.22 ve dana etinde yüzde 1.67 oranında düşüş meydana geldi.

Gelecek aylarda fiyatlar daha çok artacak

İşlenmemiş tarım ve gıda ürünlerinde önümüzdeki aylarda fiyat artışları kaçınılmaz olarak daha yüksek olacak. Tarla üretiminin büyük oranda bittiği ve sera üretimine dönüleceği aylarda üretimdeki azalışa bağlı olarak fiyatlar daha çok yükselecek. tarımın temel sorunu olan üretimdeki girdi maliyetleri, işçilik, enerji ve nakliye giderlerinde iyileşme olmadığı sürece tarım ürünlerindeki fiyat artışının durdurulması çok zor. Üretici ucuza satsa da tüketici daha pahalıya tüketmeye devam edecektir.

Ali Ekber YILDIRIM/DÜNYA