Merkez Bankası faiz oranlarında az da olsa bir indirim yaptı; “Politika Faizi” denilen ve bankalara 1 haftalık repo işlemlerinde uygulanan faizi 0.25 puan indirdi. Yüzde 7.75’den yüzde 7.50’ye çekti. Merkez Bankası genelde bankaları 1 haftalık repo penceresinden fonladığı için, bankaların Merkez Bankası’ndan kullandıkları fonun maliyeti 0.25 puan ucuzlayacak demektir.

• Merkez Bankası, bankalardan gecelik olarak borç alırken ve bankalara borç verirken uygulayacağı faizin sınırını da belirleyerek açıklıyor.

Gecelik borç alma faizi yüzde 7.50, borç verme faizi yüzde 11.25 idi. Borç alma faizi 0.25 puan indirim ile yüzde 7.25’e, borç verme faizi 0.50 puan indirim ile yüzde 10.75’e çekildi.

Acaba bu faiz indirimi halka nasıl yansır? Halkı en fazla ilgilendiren mevduat faizlerinin ne olacağı. Konut ve ihtiyaç kredisi faizleri ile kredi kartı faizlerinin ne olacağıdır.

• İş alemini ilgilendiren kredi faizlerindeki gerilemedir.

Merkez Bankası’nın bankalara verdiği paranın faizindeki 0.25 puanlık gerileme, mevduat faizlerinin aşağıya çekilmesine yol açacaktır. Fakat tüketici kredilerinde ve banka kredilerinde benzer ölçüde indirim olamayacaktır.

Kredi faizleri ya aynı kalacak ya da çok az ucuzlayacaktır. Politikacılar uzun süredir faiz indirimi konusunda ısrarcı bir yaklaşım içindeler.

•Politikacılar faiz ucuzlayınca girişimcilerin daha fazla borçlanarak, daha çok yatırım yapacaklarını, tüketicinin ucuz kredi kullanarak daha çok konut alacağını, böylece ekonominin canlanacağını, büyümenin hızlanacağını söylüyorlar.

• Politikacılar böyle söylüyorlar ama, hükümet cari açığı küçültmek arayışında, ekonomiyi frenlemeye devam ediyor. (1) Banka kredilerinin, özellikle tüketici kredilerinin büyümemesi için sınırlama devam ediyor. (2) Merkez Bankası, hükümet politikasına paralel olarak talebi sınırlamak ve buna ek olarak enflasyonu aşağıya çekmek arayışında “Sıkı Para Politikası” uyguluyor.

Açık anlatımıyla hükümetin talebi sınırlamayı hedef alan, kredi büyümesini kontrol altında tutan politikası ile politikacıların faiz indirimi yoluyla kredi talebini artırma söylemleri birbiriyle çelişiyor.

• Merkez Bankası, bankaların bankasıdır. Merkez Bankası, bankalara para vererek, bankaların ekonomiye yöneltecekleri paranın miktarını ve fiyatını etkiliyor.

• Banka sisteminin kredi toplamı 1 triyon 240 milyar TL. Banka akreditifl erinin ana kaynağı mevduat. Bankalardaki toplam mevduat 1 trilyon 52 milyar TL.

• Merkez Bankası’nın önceki gün bankalara verdiği toplam para 57 milyar TL idi. Bu 57 milyar TL’nin 53 milyar TL’sini bankalara “Politika Faizi” denilen 1 haftalık repo faizi olan yüzde 7.75 faiz ile 4 milyarını gecelik borçlanma faizi tavanı olan yüzde 10.75 faiz ile kullandırmıştı.

• Görüleceği gibi bankaların toplam kredi ve mevduat rakamlarına göre Merkez Bankası’nın bankalara kullandırdığı paranın miktarı az ama, Merkez Bankası bu kredileme işlemi ile (1) Para piyasasının büyüklüğünü belirliyor. Parayı sıkılaştırıyor veya gevşetiyor. (2) Bankalara aktardığı paranın faizini indirerek yükselterek, bankaların faiz oranlarını etkiliyor.

Tevfik GÜNGÖR