ENFLASYONDA ENERJİ SORUNU

ALB Yatırım Araştırma Uzman Yardımcısı Ahmet Deniz Yağbasan:

Global piyasalarda Şubat 2021’den bu yana enerji maliyetlerinde %25’e yakın bir artış var. 8 Martta bu yükseliş %47 seviyelerine kadar çıkmıştı. Bunun ana nedeni bilindiği üzere Rusya – Ukrayna Savaşı’dır. Rusya petrol üretimine hafif azalmalarla devam ediyor. Nisan ayında şu ana kadar günde 700bin varil üretim azaldı. Avrupa Birliğinin asıl yapmak istediği Rusya’ya enerji konusunda da ambargo uygulamak. Fakat AB bu konuda köşeye sıkışmış durumdadır. Avrupa Birliğinin Rusya’dan ithal ettiği gaz toplam ithalatın %40’ını oluşturmaktadır. Avrupa, Rusya’ya enerji konusunda aşırı bağlı olduğundan alternatif enerji kaynakları bulmakta zorluk çekiyor. Bu nedenle OPEC, Avrupa Birliğini uyardı. OPEC tarafından yapılan açıklamada Rusya’nın petrol arzı kaybını telafi edilmesinin mümkün olmadığı bildirildi.

Bu süreç içerisinde Brent Petrol’de varil fiyatı 131 dolar seviyelerine kadar ulaştı. ABD ve OPEC aldıkları stoklarından petrol arz edilmesine ilişkin karar sonrasında ve Çin’de ortaya çıkan Covid-19 endişesi enerji talebini azaltacağı endişesi ile Brent petrol’de varil fiyat 97,50 dolar seviyelerine kadar geri çekilme görüldü.

ABD ve IEA ülkeleri artan enerji fiyatlarına karşı mücadelesini sürdürüyor. İlk olarak ABD 6 ay süre ile aylık 30 milyon varil olmak üzere toplam 180 milyon varil petrolü acil durum rezervlerini kullanarak piyasaya arz edeceğini açıkladı. Ardından IEA üyesi ülkeler 120milyon varil acil durum stoklarından piyasaya sürülmesi konusunda anlaşmaya varıldı. Fakat bunun 60 milyon varili ABD’nin daha önce 180milyon varil üretim sözü verdiği miktar dâhilindedir. Piyasaya toplamda 240 milyon varil acil durum stoklarından üretim yapılacağına dair anlaşılmaya varıldı.

ABD ekonomisinin Rus enerjisine bağımlılığı yaklaşık olarak %3 ama küresel piyasalarda arz-talep dengesinin karşılanamama petrol fiyatlarında artışa neden oldu. Petrol fiyatlarında ki artış sadece enerji şirketlerini ilgilendirmemektedir. Hemen hemen bütün sektörler ulaşım, turizm, imalat, gıda ve hizmet sektörlerinde de doğrudan enerji kaynaklı fiyat artışlarına neden olmuştur. Avrupa Birliği TÜFE rakamı yıllık %7,5 seviyesine yükseldi. Avrupa’da çekirdek TÜFE ise yıllık %3,0 seviyelerindedir. İngiltere’de de benzer bir durum var. İngiltere TÜFE yıllık %7 seviyesine yükseliş gösterirken çekirdek TÜFE %5,7 seviyesine yükseldi. ABD’de ise TÜFE yıllık %8,5 seviyesinde gerçekleşti. Çekirdek TÜFE ise yıllık %6,5 oranında yükseliş gösterdi.

Salı günü açıklanan OPEC verilerine göre küresel petrol üretimi Mart ayında bir önceki aya göre 370.000 varil artış yaşayarak 99.660.000 olarak gerçekleşti. OPEC üyeleri ise Mart ayında bir önceki aya göre 570.000 varil üretime artışı yaşayarak 28.560.000 varil oldu. OPEC tarafından yapılan bu açıklamalar sonrasında Brent Petrol’de varil fiyatı 114,83 seviyelerine kadar yükseliş gösterdi. 106,60 dolar destek noktası ve 113,78 dolar direnç noktası Brent petrol’de yaşanılacak hareketler için önemini korumaktadır. Özellikle bu dönemde yeni uygulamaya konulacak olan Rus yaptırımları ve diğer petrol üreticilerin petrol fiyatlarına tepkisi gelecek dönemde petrol’de fiyat oluşumu için oldukça önemlidir.