2017, doğalgaz ve yenilenebilir enerji için hareketli geçecek

Türkiye Enerji Sektörü değerlendirmesine göre 2017 doğalgaz ve yenilenebilir enerji sektöründeki gelişmelerin devam ettiği bir yıl olacak. Diğer bir öncelik olan kömürde ise özelleştirmelerin devam etmesi bekleniyor.

Deloitte Türkiye, Enerji ve Doğal Kaynaklar Endüstrisi Lideri Elif Düşmez Tek tarafından hazırlanan ‘Enerji Sektörü 2016 Değerlendirmesi ve 2017 Beklentilerini açıkladı.

Uluslararası petrol talebinin beklenen artışı göstermemesi sonucu enerji piyasalarında oluşan arz fazlası ile birlikte 2014 yılının sonundan itibaren petrol fiyatlarında önemli bir düşüş yaşandı. 2014 yılında 115 USD’ye çıkan brent petrol varil fiyatları 2016 yılının Ocak ayında 27 USD’ye kadar düştü. Deloitte değerlendirmesine göre Kasım 2016 itibariyle 45-50 USD seviyesinde olan brent petrolün kısa vadede tekrar 100 USD seviyelerine çıkması beklenmiyor.

Global piyasalarda, petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak doğal gaz fiyatlarında da önemli bir düşüş yaşandı. Uluslararası fiyatlardaki düşüşe ek olarak, Türkiye’de uluslararası tahkim mahkemesi aracılığı ile İran’dan ve imzalanan “Türk Akımı” anlaşması ile Rusya’dan ek gaz indirimi sağlandı. Tedarik maliyetlerindeki bu iyileşmeler Ekim ayında uygulanan %10 doğal gaz indirimi ile konut ve sanayi tüketicilerine yansıtılmış oldu.

2016 yılında Türkiye’de ilk kez kullanılacak olan FSRU (Yüzen LNG) tesisi Aliağa’da kuruldu. Bununla birlikte, artırılan doğal gaz depo ve LNG terminal kapasiteleri ile kaynak çeşitliliği artırıldı ve doğal gaz arz güvenliği güçlendirilmiş oldu. Diğer taraftan, 2015 ve 2016 yıllarında elektrik üretiminde kullanılan doğal gaz miktarı düştü ve buna bağlı olarak düzenli artış gösteren doğal gaz tüketiminde bir miktar düşüş gözlendi. Bu düşüşe, mevsimsel yağışların ve yenilenebilir enerji kaynakları kurulu gücünün artışına bağlı olarak üretimlerinin artması sebep oldu.

Doğalgaz ve yenilenebilir enerjide hareketli bir 2017 bekleniyor

Önümüzdeki dönemde doğal gaz sektöründeki gelişmelerin devam etmesi bekleniyor. 2017 yılında mevcut gaz deposu ve LNG terminallerinin kapasitelerinde artış beklenirken Tuz Gölü yer altı gaz deposunun da devreye alınması öngörülüyor. Ayrıca, doğal gaz spot piyasasının oluşturulması için EPİAŞ’ın ilgili çalışmaları yürüttüğü biliniyor.

Ekim ayı sonu itibariyle 2016 yılında 5 GW’nin üzerinde kurulu güç devreye girerken bunun %40’ını yenilenebilir enerji santralleri oluşturdu. Güneş santrallerinin toplam kurulu gücü ilk on ayda üç katına çıkarken, ilk lisanslı güneş enerji santrali de Ekim ayında devreye alındı.

Hükümetin, enerjideki dışa bağımlılığın cari açık üzerindeki etkisini azaltmak hedefi ile yerli ve yenilebilir enerji kaynaklarına verdiği önem 2016 yılında da yeni politika ve mekanizma değişiklikleri ile artarak devam etti. Eylül ayında Resmi Gazete’de yayımlanan torba yasada, arz güvenliğini temin etmek amacıyla yerli kaynaklara öncelik veren kapasite mekanizmalarının oluşturulabileceği hususu düzenlendi. Bu konuya ilişkin çalışmaların tamamlanarak 2017 yılında mekanizmanın devreye girmesi ve arz güvenliği açısından teknik yetkinlikleri ile öne çıkan doğal gaz santrallerinin de bu mekanizma ile ek gelir elde etmesi bekleniyor.

Ekim ayında Resmi Gazete’de yayımlanan yenilenebilir enerji kaynak alanları (YEKA) yönetmeliği ile yenilenebilir enerji ile elektrik üretim kapasitesinin hızlı artışının yanı sıra ekipman üretiminin de yerlileştirilmesi hedefleniyor. İlk olarak Konya-Karapınar’da 1000MW güneş yatırımı için 2016 yılı Aralık ayında ihale yapılması diğer alanlar için de ihalelerin kısa vadede gerçekleşmesi öngörülüyor.

2017’de elektrik fiyatları 2016 ile paralel seyredecek

GSYİH büyüme rakamlarının geçmiş yılların altında seyretmesi ile birlikte elektrik talebinde önemli bir artış gözlenmedi. Talepteki durgunluğa rağmen yukarıda bahsedilen arz artışı doğal gazın elektrik üretiminde kullanımını azalttı ve bunun sonucunda elektrik fiyatlarında dikkat çekici bir miktarda düşüş yaşandı. 2014 yılında ortalama MWh elektrik fiyatı 164 TL iken 2015 yılında 138 TL’ye (50.7USD/MWh) düştü. 2016 yılının ilk 10 ayında ise bu fiyat 132 TL (44.7 USD/MWh) seviyesine geriledi. USD cinsinden bakıldığında kur değişimlerinin de etkisiyle fiyatlardaki düşüşün etkisi daha büyük oldu. Bu düşüşün kısa vadede devam etmesi ve önemli bir talep artışının beklenmediği 2017 yılında elektrik fiyatlarının 2016 yılı ile benzer oluşması bekleniyor.

Kömürde özelleştirme devam edecek

Yenilenebilir enerji ile birlikte yerli kömür kaynaklarının kullanımına da öncelik veriliyor. Bakanlar Kurulu Kararı ile Ağustos ayından yıl sonuna kadar TETAŞ’ın toplam kurulu gücü 6 GW olan 15 yerli kömür santralinden 185 TL/MWh birim fiyat ile 6 TWh elektrik satın alacağı açıklandı. TETAŞ’ın elektrik alımlarının uluslararası ve yerli piyasalardaki gelişmeler doğrultusunda devam etmesi ve kısa vadede değişiklik göstermemesi bekleniyor. Ayrıca, Haziran ayında Resmi Gazete’de yayımlanan kanun değişikliği ile yerli kömür sahalarının değerlendirilmesi amacıyla linyit sahalarının özelleştirilmesinin önü açılmış oldu. Aralık ayında Çayırhan linyit sahası ile başlayacak olan özelleştirmelerin devam edeceği değerlendiriliyor.