Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) bu yıl ilk kez yayınladığı 2020 Sosyal Mobilite Raporu’na göre, ülkelerin gelir adaletsizliğini azaltmaları için en önemli itici güç olan sosyal mobilitenin yüzde 10 artırılması küresel GSYH’nin gelecek on yılda yüzde 5 artırılmasını sağlayabilir.

21-24 Ocak tarihlerinde İsviçre’nin Davos kentinde gerçekleşecek zirve öncesi WEF tarafından yayınlanan Küresel Mobilite Endeksi, 82 ülkeyi çok önemli beş alanda (sağlık, eğitim, teknoloji, istihdam, sosyal güvenlik ve kurumlar) eşitsizlikle mücadele edebilme yetkinliklerini 100 üzerinden bir sosyal mobilite karne notu ile değerlendiriyor. Raporda her bir bireyin sosyo-ekonomik geçmişi ne olursa olsun hayattaki potansiyelini gerçekleştirebilmesini sağlayabilecek eşitlikçi toplumlar yaratmanın dünya ekonomisindeki büyümeyi de yüzde 5 artıracağı belirtiliyor.

Sosyal mobiliteye 10 puan eklemek GSYH’ye yüzde 4,4 artış getiriyor

Rapora göre küresel ekonominin önündeki en önemli zorluklardan biri düşük ücretler, yetersiz sosyal güvenlik ve yaşam boyu öğrenme sistemlerinin zayıflığı. 82 ülkenin büyük bir çoğunluğu bu üç alt kategoriden sınıfta kalıyor. Adil ücret konusunda dünya ülkelerinin ortalama karne notu 100 üzerinden 52.5. Rapora göre ülkeler sağlık, eğitim, teknoloji, istihdam ve sosyal güvenlik alanlarında sosyal mobilite skorlarını 10 puan artırmaları halinde 2030 itibariyle GSYH büyümelerini yüde 4,4 oranında artırabilirler.

Çin GSYH’sine on yılda 1 trilyon dolar eklenebilir

Böyle bir ivme Çin ekonomisine her yıl 103 milyar dolar olmak üzere gelecek on yılda 1 trilyon doların üzerine ek GSYH büyümesi getirirken, ABD sosyal mobilite karne notunu 10 puan yükselttiği takdirde ekonomisine – her yıl 87 milyar dolar – toplamda 866,7 milyar dolar ekleyebilir. Hindistan için bu GSYH artış potansieli 428,4 milyar dolar olarak öngörülürken, Japonya sosyal mobilite karnesini 10 puan yükselttiği takdirde gelecek on yıl boyunca GSYH büyümesine 238,7 milyar dolar ekleyebilecek.

İskandinav ülkeleri her zamanki gibi listenin başında

WEF raporuna göre şu anda dünya üzerinde vatandaşlarına her konuda sosyal mobilite imkanlarını sağlayabilen ülkelerin sayısı çok az. Danimarka Küresel Mobilite Endeksi’nin şampiyonu olurken, Norveç, Finlandia, İsveç, İzlanda, Hollanda, İsviçre, Avusturya, Belçika ve Lüksemburg, endeksin ilk onuna giren diğer ülkeler. G-7 ekonomileri arasında en yüksek sosyal mobilite sahibi ülke Almanya ve 78 olan endeks puanı ile listede 11’inci sırada yer alıyor. Fransa 12’inci sırada onu takip ederken, Kanada 14’üncü, Japonya 15’inci, Birleşik Krallık 21’inci. ABD listeye ancak 27’inci sıradan girerken G-7 ülkesi İtalya ise listede 34’üncü sırada.

Rusya gelişmekte olan ekonomilere öncülük ediyor

Gelişmekte olan ekonomiler arasında Rusya Federasyonu 39’uncu sırada yer alarak bu konuda gelişmekte olan ekonomilerin en yetkin ülkesi olarak değerlendirilirken, yükselen süper güç Çin ise listede 45’inci sırada. Latin Amerika’nın dev ekonomisi Brezilya listede 60’ıncı sıradayken, Türkiye listede 64’üncü sırayı almış. Geçebildiği gelişmekte olan ekonomiler ise 76’ıncı sıradaki Hindistan ve 77’inci sıradaki Güney Afrika.

Türkiye istihdam koşullarında eşitlik yaratamıyor, sondan üçüncü

WEF raporunda ülkeler beş önemli alanda – on önemli alt başlıkta – değerlendiriliyor ve Türkiye’nin sosyal mobilite karnesi çok iç açıcı değil. Ücret dağılımı ve sağlık alanlarında listede 82 ülke arasından 45’inci sıradayız. Fakat çalışma koşullarında 82 ülkenin yer aldığı endekste 80’inciyiz. Sosyal güvenlik alanının alt başlığı olan ‘kapsayıcı kurumlar’ kategorisinde ise 82 ülke arasından 75’inci sıradayız.

İş dünyası ve hükümetler fırsat eşitliği yaratmak zorunda

WEF Kurucusu ve CEO’su Klaus Schwab, Küresel Sosyal Mobilite Raporu’ndaki açıklamasında iş dünyası ve hükümetlerin dünyadaki eşitsizliğin olumsuz sonuçlarını bertaraf etmek için herkese başarılı olabilmeleri için eşit şartlar sağlaması gerektiğini vurgulayarak şu değerlendirmeyi yapıyor: “Eşitsizliğin çok derin ve etki alanı çok geniş sosyal ve ekonomik sonuçları var. Giderek artan adaletsizlik ve güvencesizlik hissi, kimlik ve itibar kaybı, zayıflayan sosyal doku, kurumlara güvenin giderek azalması, siyasi süreçlere olan inancın yitirilmesi ve toplum sözleşmesinin erozyona uğraması bu köklü sonuçlar arasında. İş dünyası ve hükümetlerin buna yanıtı sosyo ekonomik mobilite için yeni yollar açmaya çalışmak ve herkese başarılı olabilmeleri için eşit şartlar sağlamak olmalı.”