Özel sektör de yüzde 15’lik zam bandında kalacak

Türkiye, kamu ile işçi temsilcileri arasında aylardır devam eden asgari ücrete yapılacak artış oranıyla ilgili görüşmeleri takip etti. Geçtiğimiz hafta Asgari Ücret Komisyonu toplandı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, asgari ücrete 2020’de yüzde 15.03 oranında artış yapılması üzerinde anlaşmaya varıldığını açıkladı.

Devletteki süreç tartışmaları arkasında bırakarak tamamlandı, şimdi de gözler özel sektörün 2020’de çalışanlarına hangi oranda yeni yıl zammı uygulayacağına dikildi. Şirketlerin ücret bütçelerini ortaya koyan araştırmalarla tüm dünyada referans kabul edilen Korn Ferry Ücret Artış Beklentisi Raporu’nun 2020 yılına yönelik sonuçları bu soruya yanıt veriyor. Şirketin ücretlendirmeyle ilgili tüm hizmetlerini yöneten Korn Ferry Türkiye Dijital Ekip Lideri Kerim Ertem, DÜNYA gazetesine 2020’de özel sektörün ücret eğilimleriyle ilgili ipuçlarını aktardı.

Ertem’in verdiği bilgilere göre globalde 25 binin üzerinde 20 milyondan fazla kişinin ücret verilerini elinde bulunduran şirket, Türkiye’de bin 580 şirketteki 785 binin üzerinde çalışanla ilgili verileri topluyor. Ücret bütçelerindeki artışla ilgili ankete ise bu yıl portföydeki 514 şirket katılmış. Ertem, hem anket sonrası şirketlerin ücret artış eğilimlerini hem de son yıllardaki trendleri değerlendirdi…

Enflasyon yeniden başrolde

Özellikle 2005’ten sonra ücret artış oranları belirlenirken masadaki etkisini kaybeden enflasyonun, 2018’den sonra iddialı bir dönüş yaptığı görülüyor. Bunun en bariz tepkisi 2018’deki kur artışında verildi.

Kerim Ertem bu süreci şöyle anlattı: “Son dönemde artışların bel kemiğini enflasyon oluşturuyor. 2018’de ağustos ayına kadar anketlerde yeni yıl artış oranı yüzde 12 çıkıyordu. Ağustosta yüzde 16-17 hatta birçok şirkette 20’lere varan oranlarda yanıtlar geldi.”

Bu yıl ise kasım ayı itibarıyla şirketlerin “2020’de ücret artış bütçeniz nedir” sorusuna verdikleri yanıt ortalama yüzde 15’lerde. Bu da devletin asgari ücrete yaptığı yüzde 15.03’e paralel bir tavır izlendiğini gösteriyor. Merkez Bankası’nın yılsonu enflasyon hedefini yüzde 12 bandında açıkladığını hatırlatan Ertem, “2020 için planlanan ücret artış oranı Türkiye genelinde yüzde 15 olarak yerini korumaktadır. Ancak bazı sektörlerde bunun altına iniliyor” dedi.

Ertem, “Özel sektörde beyaz yakalılar için ücret artış bütçesi belirlenirken artık yüzde 80 oranında enflasyona, yüzde 20 oranında da performans ve diğer etkenlere bakılıyor. Kimse piyasadan çok farklı olmak istemiyor. Ne altında kalarak yetenekleri kaçırmak ne de çok üzerine çıkarak maliyetleri artırmak istiyorlar” diyor.

Sektörler arası makas çok dar

Geçmişte olduğu gibi artık sektörler arasında ücret uçurumları yok. Kerim Ertem, bunun artış oranlarında da geçerli olduğunu belirtti. 2020 beklenti anketlerine sektörel olarak bakıldığında zam oranlarında makasın çok dar olduğu dikkat çekti.

Korn Ferry raporuna göre Türkiye’de ücret artış bütçesi yüzde 12 ile en dar olan sektör inşaat, en yüksek sektör ise yüzde 17.5 ile ilaç. Kerim Ertem’in verdiği bilgilere göre unvan ya da meslekler arasında anlamlı farklar yok ancak teknik uzmanlık gerektiren işlerde çalışanlar daha yüksek ücretler alıyorlar.

Gelir dağılımı dengesinde bölgenin iyilerindeniz

Globalde de yakından izlenen gelir dağılımı dengesi konusunda Türkiye’nin bölgesinde pozitif ayrıştığına da dikkat çekti Kerim Ertem. Verdiği bilgilere göre Türkiye’de gelir dağılımı katsayısında 10 yıldır değişim yaşanmıyor.

Bunun da nedeni asgari ücretteki artışlar. Türkiye’deki veriler değerlendirildiğinde; Korn Ferry’nin gelir dağılımı skalasında en düşük ücreti alan giriş seviyesindeki yeni mezun (uzman) ile en yüksek ücreti alan kıdemli yöneticinin gelirlerinin birbirlerine oranı (aritmetik ortalama) 8.3 kat. 2013 2019 arasında aynı oranın küresel ortalaması 5.9’dan 7.1’e çıkarken Türkiye’de 8.5’ten 8.3’e düştü. Ortadoğu’da bu katsayı son altı yılda yüzde 58, Afrika’da yüzde 49 arttı. Gelişmiş ülkelerde ise katsayı 2.5 ila 4 arasında değişiyor.

Yılda 500 binin üzerinde kazananlar için aksiyon planı alınıyor

Geçen hafta kabul edilen Gelir Vergisi Genel Tebliği’ne göre yıllık 500 bin TL’nin üzerinde kazananların yüzde 40 vergiye tabi olması, son dönemde şirketlerin gündeminde. Bazı şirketler 1 Ocak 2020 itibarıyla yürürlüğe girecek bu tebliğden yöneticilerinin zarar görmemeleri için yüzde 40’lık vergiyi üstlenecekleri bir model üzerinde çalışıyorlar. Kerim Ertem, portföylerindeki şirketlerin yüzde 15’inin bu konuda aksiyon planı aldıklarını, yüzde 85’inin ise kararsız olduğunu belirtirken, “Aksiyon planı alan şirketlerin artacağını tahmin ediyorum. Piyasa kendi dengesini bulur” dedi.