Dünya ticaretinde son gelişmeler

Dünyanın lider alacak sigortası şirketi Euler Hermes, Haftalık ihracat Risk Görünümü raporunda Euro Bölgesi, ABD, İngiltere ve Nijerya, Şili, Almanya, Yemen ile Çin & Japonya’yı mercek altına aldı. Raporda öne çıkan başlıklar şöyle:

Euro Bölgesi: Yıla olumlu başlangıç

Euro Bölgesi Mart ayı PMI verileri beklenenden daha parlak bir görünüme işaret ediyor. Hem hizmet hem de imalat sanayi PMI’larındaki iyileşmelerle bileşik PMI (Mart ayı 54,1); çeyreklik ortalama olarak 2014 yılı 2. çeyrekten beri, seviye olarak ise Mayıs 2011’den beri en yüksek rakama ulaştı. İmalat sanayinde “yeni siparişler” bileşeni son sekiz ayın zirvesine ulaşırken, istihdam da Ağustos ayından bu yana en hızlı artışı sergiledi. Bu son PMI rakamları bölge için 1. çeyrekte %0,3 olan çeyreklik büyüme tahminimizle örtüşüyor. Hizmetler sektörü PMI’ının 55,3’le son altı ayın, imalat sanayi sektörü PMI’ının ise 52,4’le son sekiz ayın en yüksek seviyesine ulaştığı Almanya, genel iyileşmede ana belirleyici oldu. Sonuç olarak, anket 1. çeyrek için %0,4’lük çeyreklik büyüme beklentisiyle tahminlerimizle paralellik gösteriyor. Ancak, Fransa’da (51,7 ile büyümeye işaret eden 50 seviyesinin üzerinde kalmış olsa da) bileşik PMI son iki ayın en düşük seviyesine geriledi. Bölgenin kalanında ticari faaliyetler Temmuz ayından beri en yüksek seviyeye ulaştı ve “yeni siparişler” Temmuz 2007’den beri en hızlı şekilde arttı. Yıl boyunca Euro Bölgesi görünümünün giderek güçlenmesini ve büyümenin 2015 yılında %1,3’e ulaşmasını bekliyoruz.

ABD: FED ve Konut Piyasası beklemede

Beklendiği gibi FED “sabır” tabirine son açıklamasında yer vermedi ama faiz artırımına yönelik beklentileri de, en erken Eylül ayı olacak şekilde erteledi. Kurum, büyüme ve enflasyona yönelik tahminlerini düşürürken üslubunda da önceki “büyüme güçlü bir şekilde artıyor”dan “büyümede artışlar daha ılımlı”ya dönüş yaptı. Yıl sonu Federal Fon Oranlarına yönelik tahminini de %1,125’ten %0,625’e çekti. Bu arada konut piyasası verileri de karışık sinyaller veriyor. Yeni konut satışları Şubat ayında aylık %7,8’yle son yedi yılın en hızlı artışını sergilerken, mevcut tek ailelik konut satışları sadece %1,4’lük artışla makul düzeyde kalmaya devam etti. Yeni ev fiyatları -%4,8’le (üst üste üçüncü kez) düşmeye devam etti ancak mevcut konut fiyatları %2,8 arttı. Yeni konut arzı 5,1 aydan 4,7 aya geriledi. Üç ay üst üste düşüşten sonra tüketici fiyatları -akaryakıt fiyatlarındaki artışla- Şubat ayında aylık %0,2’lik artış göstererek yıllık -%0,1 oldu (çekirdek enflasyon 0,1 puan artarak yıllık %1,7 oldu).

İngiltere: Enflasyon görünümü

2016 yılı ilk yarısına kadar rekor düşük oranlara işaret ediyor Şubat ayında; enerji, gıda, ulaşım, hanehalkı ekipman ve rekreasyon hizmetleri fiyatlarındaki düşüşle enflasyon ılımlı bir şekilde azalmaya devam etti. Ocak ayındaki %0,3’lük yıllık oran beklentilerin de altında %0 gelerek rekor kırdı. Çekirdek enflasyon da (enerji, gıda, alkol ve tütün fiyatlarının dışarıda bırakıldığı) yıllık %1,2’ye geriledi (Ocak’ta %1,4’tü). Ancak, giyim ve gıda fiyatları artış gösterdi. Enflasyonun, İngiltere Merkez Bankası’nın %2 hedefinin çok altında kalarak 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %0,3 ve %1,2 olmasını ve buna bağlı olarak para politikasında sıkılaşmaya en erken 2016 yılı 1. çeyreğin sonuna doğru, hatta artan bir riskle 2. çeyreğe gidilmesini bekliyoruz. Fiyatlar üzerindeki aşağı yönlü baskı nedeniyle şirket cirolarındaki büyümenin 2015 yılında %2 ile sınırlı kalacağını (2016 yılında ise 2014 yılındaki gibi %3’le) tahmin ediyoruz. Daha düşük petrol fiyatlarının yıl sonuna doğru hafif de olsa daha yüksek şirket marjlarına katkıda bulunarak (0,4 baz puan artışla katma değerin %32’si) reel harcanabilir gelirleri desteklemesini bekliyoruz. 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %2,5 ve %2,2 olması beklenen büyümenin ana sürükleyicisi, iş gücü piyasasındaki toparlanmanın desteğiyle artmaya devam edecek olan özel tüketim harcamaları olacak.

Nijerya: Afrika’nın en büyük ekonomisinde pruva rüzgarları?

Boko Haram örgütünün, özellikle Kuzeydoğu bölgesinde güvenlik tehdidi oluşturan faaliyetlerinden dolayı 6 hafta ertelenen devlet başkanlığı ve parlamento seçimleri, 28 Mart’ta gerçekleştirilecek. Komşu ülkelerden gelen kısmi yardımlarla İslami hareket tamamen bastırılamamış olsa da kontrol altına alınmış görünüyor. Devlet başkanlığı seçimi halihazırda devlet başkanlığı görevini yürüten Hristiyan Goodluck Jonathan ile eski darbe generali Müslüman Muhammadu Buhari arasında yaşanacak ve bu nedenle bölgesel ve dini bir çekişmeye sahne olacak. Anketler yakın sonuçlar gösteriyor. Euler Hermes, seçim sonrasında politik anlamda ciddi bir değişiklik beklemiyor ama bunda seçimlerin nasıl idare edileceği ve seçim sonrası politik ve sosyal durumun önemli bir rolü olacak. Eğer seçimler genel olarak huzur içinde geçerse ve sonunda politik liderlerin ve halkın büyük çoğunluğunun kabul edebileceği isimler çıkarsa büyümenin 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %4,5 ve %6 olmasını bekliyoruz (Petrol piyasasındaki gelişmeler büyümeyi sınırlandırıyor olsa da petrol dışı sektörlerdeki gelişmeler olumlu etkiliyor). Yine de büyüme tahminleri üzerinde hem yukarı hem de aşağı yönlü ciddi riskler bulunuyor.

Mercekteki Ülkeler

Şili: 2014 yılında son beş yılın en düşük büyüme oranı Son çeyrekte toparlanma görülmesine rağmen, 2014’te büyüme yalnızca %1,9 ile son beş yılın en düşük rakamı oldu. 2013’te %5,9 olan özel tüketim harcamaları artışının %2,2’ye gerilemesi ve yatırımların büyümeden, 1,6 baz puan eksilerek %6’lık belirgin bir düşüş göstermesiyle 2014’te iç talep zayıf kaldı. Net ihracat 2014’te büyümeye pozitif katkıda bulundu. Ancak, bu ihracat durgun seyrederken, ithalatta yaşanan -%7’lik daralmanın bir yansıması. Başlıca ihraç pazarı olan Çin’deki yavaşlama, gelişmiş ülke pazarlarında durgunluğun sürmesi (ABD’deki toparlanmaya rağmen) ve Latin Amerika’daki zayıflık (özellikle Brezilya ve Arjantin’de) ihracat hacmi üzerinde baskı yaratan başlıca etkenler oldu. Bunlara ek olarak bakır fiyatlarının zayıf seyretmesi (Şubat ayında yıllık -%20 düşüş) de ihracat gelirlerini olumsuz etkiliyor (madencilik toplam ihracatın %50’sini ve GSYİH’in de %20’sini oluşturuyor). Bu gelişmeler karşısında Merkez Bankası, politika faiz oranını Ekim 2014’te %3’e indirdi ancak Şili Pesosu’ndaki (CLP) değer kaybı (ABD Dolar’ı karşısındaki kayıp Ekim 2014’ten beri %10 civarında) bankanın ilerleyen dönemlerde ilave indirimler yapmasını zor hale getiriyor.

Amerika Almanya: Ekonomiye duyulan güvendeki artış devam ediyor

Bugün açıklanan Mart ayı IFO İş Dünyası Endeksi, üst üste beşinci ayda da artışla 107,9’a çıktı (Şubat’ta 106,8’di). Mevcut durum (111,3’ten 112’ye) ve beklenti (102,5’ten 103,9’a) bileşenlerinin her ikisinde de belirgin artışlar kaydedildi. Ayrıca, yine bu hafta açıklanan Mart ayı bileşik PMI’ı da; imalat sanayi üretimi endeksi (51,1’den 52,4’e) ve hizmet sektörü canlılık endeksindeki (54,7’den 55,3’e) artışlarla 55,3’e yükseldi (Şubat’ta 53,8’di). Bu sonuçlar, daha önce açıklanan ZEW ekonomik duyarlılık beklentiler endeksi (Şubat ayında 53’den Mart ayında 54,8’e) ve Gfk tüketici güven endeksindeki (9,3’ten 9,7’ye) artışlarla da uyumluluk gösteriyor. Sonuç olarak tüm bu anketler Ekim/Kasım 2014 dönemindeki ekonomik duyarlılıkta inilen seviyeden sağlam bir sıçrama olduğunu gösteriyor ve Euler Hermes’in (özel tüketimdeki %1,9’luk artışla sağlanacak) %1,7’lik 2015 büyüme tahminine de uygunluk gösteriyor. Avrupa

Yemen: Çok katmanlı istikrarsızlık endişeleri

Hepten bir sivil savaşa işaret eden raporlar; uzun süreli, hassas ve kararsız siyasi dönüşüme vurgu yapıyor. Ülkenin büyük bir bölümü zaten uzun yıllardır El Kaide’nin yerel bir uzantısı olan kabilelerin (AQAP) kontrolü altında. Güneyde ayrılıkçı bir mücadele sürüyor ve kuzeydeki Husi isyanı da güneye doğru yayılarak başkent Sana’yı da içine aldı. Ayrıca, hala kilit ve etkili bir isim olan eski devlet başkanı Ali Abdullah Salih’in gerçek niyetine dair belirsizlikler devam ediyor. Yemen’in devlet bütünlüğüne dair endişeler, bölgede (Yemen’de bir otorite boşluğunun oluşması durumunda) İslam Devleti (İD) faaliyetleri dahil terörün tırmanması riskini arttırıyor. Dahası, Suudi Arabistan, ülkeye olan uzun ve girintili sınırı sebebiyle, güneyde yaşanan gelişmelere karşı tetikte bekliyor, özellikle de Husi isyanının büyük ihtimalle İran’dan da destek bulan bir Şii hareketi olması sebebiyle. Yemen; Aden Körfezi’ne ve dolayısıyla Süveyş Kanalı’na doğrudan erişimi nedeniyle stratejik olarak oldukça önemli

Çin & Japonya: Daha fazla parasal genişleme ihtiyacı?

Mart ayında 49,2’ye gerileyen (Şubat’ta 50’ydi) HSBC/Markit imalat sanayi PMI’ı Çin’de ekonomik faaliyetlerdeki keskin düşüşü ortaya koydu. Verilerin ayrıntılarına bakıldığında hem iç piyasa hem de dış ticaret tarafında, üretimde yavaşlama ve yeni siparişlerdeki düşüş görülüyor. Girdi ve mamul fiyatlarındaki negatif baskılar sürüyor ve bu nedenle şirketlerin çoğunun kar marjlarını artırmak yerine, pazar paylarını korumak amacıyla tasarruf ederek yola devam etmeyi tercih ettiği anlaşılıyor. İmalat sanayi PMI endeksinin 10 ayın en düşük seviyesine gerilediği Japonya için de, son PMI anketi yurt içi ticari faaliyetlerde zayıflamaya işaret ediyor (Şubat’ta 51,6’dan 50,4’e düştü). Anket, (Çin’le benzer bir şekilde) zayıflayan ihracat siparişleri ve negatif fiyat baskılarının talep üzerindeki olumsuz etkilerine vurgu yapıyor. İlerde, düşük enflasyonun daha çok parasal genişlemeye izin vermesiyle yetkililerin daha fazla canlandırıcı makro önleme başvurmasını bekliyoruz. 2015 yılında Çin ve Japon ekonomileri için büyüme tahminlerimiz sırasıyla %7,1 ve %1.